Libya’da Ankara dayanaklı, Birleşmiş Milletler’in tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ile ülkenin doğusunu elinde tutan General Halife Hafter güçlerinin müttefiki Tobruk cephesi ortasında çatışmaların diplomatik yollarla tahlilinde dün değerli bir adım geldi. Birleşmiş Milletler (BM), Cenevre’deki 5+5 Ortak Askeri Komite toplantılarının dördüncü cinsinde tarafların ülke genelinde kalıcı ateşkes için muahedeye vardığını duyurdu. BM Cenevre Ofisi toplumsal medya hesabından “Libyalılar için müjde” formunda açıkladığı muahedeyi “tarihi” olarak nitelendirdi. Ateşkes, gelecek ay Tunus’ta yapılacak görüşmeler öncesinde geldi.
ÜÇ AY MÜDDET
BM Genel Sekreteri Libya Özel Temsilci Vekili Stephanie Williams, Cenevre Ofisi’nde düzenlenen imza merasiminde konuşmasını Arapça yaptı. Mutabakattan duyduğu memnuniyeti lisana getiren Williams, “Kalıcı bir ateşkes muahedesine giden yol çoklukla uzun ve zordu. Umarım mutabakat Libyalıların acılarına son verir ve yurtlarından uzaklaşmak zorunda kalanlar konutlarına dönebilir” dedi. AA’nın haberine nazaran taraflar mutabakat metinlerini imzaladıktan sonra kararı ayakta alkışladı.
BM Libya Temsilcisi, muahede kapsamında “cephedeki bütün askeri birliklerin ve silahlı kümelerin üslerine geri döneceğini” duyurdu. Ülkeye yabancı güçlerin müdahalesini eleştirdi. “Yabancı müdahalenin kapsamı kabul edilemez” diyen Williams, “Bu ülkeler ellerini Libya’dan çekmeliler” sözlerini kullandı. Ateşkesin akabinde ülkedeki yabancı savaşçıların, paralı askerlerin 90 gün içinde Libya’yı terk etmesi gerektiğini vurguladı.
Ras Lanuf ve Es Sider’de petrol üretiminin yakın vakitte tekrar başlayacağını da lisana getirdi.
Ankara’ya Libya’ya yabancı savaşçı gönderdiği suçlamaları yöneltilmiş, argümanlar reddedilmişti. Rus paralı asker şirketi Wagner’in de Hafter güçlerinin yanında yer aldığı öne sürülmüştü.
‘YETERİNCE KAN DÖKÜLDÜ’
UUH delegasyonu lideri Ali Abuşahma, “Yeterince acı çektik, gereğince kan döküldü. Libya’nın tüm topraklarındaki ve bilhassa de güneyindeki acılara son vermeyi umuyoruz. Tüm Libya’ya sesleniyorum: Birlik olun” sözlerini kullandı. UUH Başkanlık Kurulu Lideri Fayez Sarraj, “Uzlaşının siyasi ve ekonomik mutabakatların önünü açabileceğini umduğunu” lisana getirdi. Hafter’e atıfla, “Libyalılara karşı savaş hatası işleyenlere tolerans gösterilmemesini” istedi. Tobruk heyetenin Lideri Muhammed Alamami ise “Bütün Libyalıların istediğini başardık: Bir ulusa ilişkin olmak, barış ve güvenliğin yayılması” dedi.
Mutabakat çerçevesinde dün başşehir Trablus’tan kalkan bir yolcu uçağı Bingazi’ye birinci tarifeli seferi gerçekleştirdi. Trablus’taki Mitiga Havalimanı’ndan kalkan yolcu uçağı Bingazi’deki Benina Memleketler arası Havalimanı’na iniş yaptı. İki kent ortasındaki uçuşlar, General Hafter’e bağlı güçlerin başşehir Trablus’a başlattığı taarruzlarla birlikte geçen yıl nisan ayında durdurulmuştu.
5+5 görüşmelerine geçen ocakta Berlin’deki Libya konferansında karar verilmişti. Tunus Dışişleri Bakanlığı, teğe bir görüşmelerin 9 Kasım tarihinde başlayacağını açıklamıştı.
Libya’da daha evvel Hafter cephesi petrol kuyularına ocak ayından beri uyguladığı ablukayı sona erdirmeyi kabul etmişti. Tarafların Cenevre’de geçen pazartesi başlayan görüşmelerde, öncelikli olarak Libya’daki tüm kara ve havayollarının açılması, hayati petrol sanayisinin bir kere daha faaliyete geçmesi için tedbirler alınması konusunda uzlaşıya vardıkları duyurulmuştu.
ERDOĞAN: VAKİT GÖSTERECEK
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ateşkes ile ilgili çekincelerini lisana getirdi. Erdoğan’dan “En üst seviyede bir ateşkes değil. Daha alt seviyede bunun kalıcılığı ne kadar olur bunu vakit gösterecek” açıklaması geldi. Erdoğan, Azerbaycan-Ermenistan ortasında imzalanan ateşkes muahedesini örnek gösterdi ve “Temenni ederim ki bu bu türlü olmaz ve ateşkes kararına uyulur” dedi. UUH ile Ankara ortasında geçen kasımda deniz yetki alanlarının sonlandırılmasına yönelik muahede imzalanmıştı.
Avrupa Birliği (AB) ateşkes kararını “memnuniyet verici” olarak değerlendirirken, AB Kurulu Sözcüsü Peter Stano, “Kalıcı ateşkes siyasi diyaloğa devam edilmesinin anahtarıdır” yorumunu yaptı.
Cumhuriyet
