Barcelona, İspanya, mimarlık denince akla gelen birinci ve tek isim olan Antoni Gaudí (1852-1926), hiç kuşkusuz Avrupa’da modernizmin öncülerinden birisi. Bu egzantrik mimar üzerine şimdiye dek açılmış en kapsamlı stant, Barcelona’daki Museu Nacional d’Art de Catalunya’da açıldı.

Ben bu sergiden evvel iş arayan bir Katalan mimar arkadaşımın önerdiği üzere evvel Gaudí’nin bitirilemeyen La Sagrada Familia’daki mezarını görmeye gittim. Bu harika binanın yeraltında bir Kapelle’si olduğunu, sabah duası için açıldığını, mezarın üzerinde duran dua kâğıtlarının iş bulmaya yaradığını bilmiyordum. Arkadaşım sabah 9’dan evvel gitmelisin yoksa almazlar demişti. Meğerse ne kadar da haklıymış. Turist yığınlarının kaynağı kuyruklara takılmadan sabah duası niyetine içeri giren Barcelonalılara karıştım. Sade, pürist bir mezartaşıyla karşılaşmak süpriz oldu.

SIRADIŞI

Yüzyıl başında Barcelona burjuvasının en sevdiği mimar olan Gaudí yaşadığı devrin politik, ekonomik, toplumsal şartlarıyla değerlendirildiğinde garip bir yerde duruyor. Bir yanıyla modernizmin en dehşetli örneklerini Barcelona’ya kazandıran bu mimar öbür yanıyla faşist iktidarlarla işbirliği yapan Katolik Kilisesi’nin sahip çıktığı bir simge. Müzedeki stant mimarın bu problemli özelliklerinden yola çıkarak onun yeni bir portresini çizmeyi denediği için sıradışı bir özelliğe sahipti.

UFUK AÇICI

Kronolojik olarak hazırlanmış olan stant, yaşadığı periyotta epey hırpalanan mimarın az bilinen desenlerini, mobilya dizaynlarını, harikulade bir titizlikle çizdiği planlarını Picasso ve Rodin’in yapıtlarıyla birlikte bütüncül olarak ele almayı deniyor. Bu sayede Gaudí çılgınlığının altındaki deha, deney tutkusu, en kıymetlisi burnunun dikine gitme cüreti ortaya çıkıyor. Ben yaparım diyor ve yapıyor. Marangozlarını, ustalarını, kendisine sipariş verenleri nasıl hırpaladığı Barcelona’da hâlâ konuşuluyor. Aslında Gaudí yaralı bir figür. Stant bu yaraları politik, toplumsal nedenleriyle araştırmaya açtığı için ufuk açıcı.

Cumhuriyet