Dermatoloji Kısmından Dr. Öğr. Üyesi Gürkan Yardımcı, “Her bir saç teli yaklaşık 4 ila 6 yıl canlı kalıyor. Bu mühletin sonunda dökülen saçlar 3 ila 4 ay süren bir dinlenme sürecine girer ve sonra tekrar uzamaya başlar. Bu nedenle her saç dökülmesi durumunda bir hastalıktan bahsedemeyiz. Günde 100’den daha az saç telinin dökülmesini olağan olarak kıymetlendiririz. Lakin günde 100’den fazla saç telinin 4 ila 6 haftadan daha uzun müddet dökülmesi durumunda saç dökülmesi hastalık olarak kabul edilir” dedi.

FARKLI NEDENLERİ VAR

Saç dökülmesinin çok sayıda farklı çeşidi ve sebebi olduğunu belirten Dr. Yardımcı, “Saç dökülmeleri genel manada kalıcı ve kalıcı olmayan biçiminde iki kümede sınıflandırılabilir. Çoklukla gerilim kökenli, mevsimsel gerçekleşen, kilo verme sonrası, doğum sonrası, vitamin eksikliklerine bağlı gelişen ve yüksek ateşle seyreden hastalıklardan sonra görülen saç dökülmelerini kalıcı olmayan durumlara örnek verebiliriz. Lakin saçlı derinin mantar enfeksiyonları üzere birtakım mikrobiyal hastalıklarda, yanık yahut ameliyat izi üzere travmatik saç kayıplarında ve sebebi şimdi net olarak bilinmemekle birlikte kıl köklerinin kalıcı olarak hasarlandığı kimi saçlı deri hastalıklarında kalıcı saç kaybı meydana gelebilir” sözlerini kullandı.

BU FAKTÖRLER SAÇ DÖKÜLMESİ NEDENİ

Dr. Yardımcı, en sık karşılaşılan sebeplerden birinin genetik dökülme olarak da bilinen androgenetik alopesi olduğunu tabir ederek şu bilgileri verdi:

“Erkeklik hormonu olarak bilinen testosteronun dihidrotestosteron ismi verilen öteki bir hormona dönüşmesi sonucu saç köklerinin bir kısmında minyatürleşme başlar. Olması gerekenden daha ince bir hale gelen kıl kökü yıllar içerisinde bir daha saç üretemeyecek hale gelir. Bu hastalıkta şahısta olağandışı sayıda saç dökülmesi ekseriyetle yoktur fakat aylar-yıllar içerisinde saçlarda sırasıyla incelme, seyrelme ve kellik gözlenir. Saçların ekseriyetle ön ve zirve bölgeleri vakit içerisinde dökülür ve kalıcı saç kaybı meydana gelir. Demir, çinko, biyotin, folik asit, B12 ve D vitamini eksiklikleri, anemi, tiroid bezi hastalıkları, gerilim, bilhassa yüksek ateş ile seyreden geçirilmiş enfeksiyonlar, kimi ilaçların kullanımı, doğum, denetimsiz yapılan diyetler sonrasında süratli kilo kayıpları ve yakın vakitte geçirilmiş ameliyatlar saç dökülmesinin en sık sebepleri ortasındadır. Bununla birlikte çok sıcak kurutma, düzleştirici kullanımı üzere yanlış formüller, saçlı derideki alerjik durumlar ile egzamaları birden fazla vakit kalıcı saç kaybıyla sonuçlanmayan lakin çok derecede dökülmeye sebep olabilecek nedenlerdendir.”

“BİLİNÇSİZ YAPILAN KÜRLER ALERJİYE YOL AÇABİLİR”

Saç dökülmesini önlediği sav edilen kürler ve destek ilaçlara da değinen Dr. Yardımcı, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Hastaların meskende kendi kendilerine uyguladığı karışımlar ve kürler kısmen yararlı olsa da çoğunlukla saç dökülmelerinin azalmadığı, bilakis arttığı tarafındaki şikayetlerle karşılaşıyoruz. Doğal diye yapılan saç maskelerinin başta saçlı deri olmak üzere, kulaklarda, göz kapaklarında, yüzde ve uzunluğunda alerjik durumlara sebep olabileceği unutulmamalıdır. Şiddetli olabilecek alerjik durumlar kıl kökünde kalıcı hasar bırakabilir ve kalıcı saç kaybı ile sonuçlanabilir. Yüz bölgesinde ve göz kapaklarında ise kalıcı lekelere neden olabilir. Destek ilaçların da tabip denetiminde kullanılması halinde yararlı olacağını düşünüyorum. Bilhassa vitamin eksiklikleri ve kansızlık üzere durumlarda kan tetkiklerinin sonucuna nazaran destek ilaç kullanılması yararlı olacaktır. Yapılan birçok çalışmada kan seviyesinde düşüklük olmadan vitaminlerin kullanılmasının rastgele bir faydasının olmadığı gösterilmiştir. Bu üzere durumlarda hasta tetkik yapılmaksızın destek ilaç kullanırsa istenmeyen yan tesirler ile karşılaşabilir.”

BU TEKLİFLERE DİKKAT EDİN

Dr. Yardımcı, saç dökülmesini önlemek için dikkat edilmesi gereken konuları şöyle sıraladı:

“Saç dökülmesini önlemek için öncelikle gerçek saç ve saçlı deri bakımı çok kıymetlidir. Saçlar yapısına uygun olarak günlük ya da gün çok olacak formda ılık su ile nazikçe yıkanmalı. Çok soğuk ya da çok sıcak su ile banyo yapmak saçın yapısını bozarak daha kolay dökülmelerine neden olabilir. Banyo sonunda uzun saçların uçlara saç kremi uygulaması daha rahat taranmasını sağlayarak kırılmaları azaltır. Hal vermek için saç şekillendiricileri kullanan bireylerin yatmadan evvel kesinlikle saçlarını yıkamaları gerekiyor. Banyo sonrası saç ve saçlı deriyi kurutma süreci çok sıcak yapılmamalıdır. Uzman olmayan bireyler tarafından önerilen saç bakım eserlerinin kullanımını mutlaka tavsiye etmiyorum. Gelişebilecek kimi olumsuz yan tesirler ve alerjik durumlar saçların dökülmesini arttırabilir. Sağlıklı saçlar için kişinin ömür biçimi da epey kıymetlidir. Gerilimin azaltılması, sigara ve alkol üzere alışkanlıkların bırakılması, nizamlı uyku ve beslenmeye kıymet verilmesi, günde ortalama 2-3 litre ortasında su içilmesi genel sıhhati iyileştirmenin yanında saç sıhhatini da olumlu tesirler. Saç dökülme riski yüksek hastalarda (ör: genetik kaynaklı dökülmeler) dökülme olmadan da uygun tedavilerle mevcut saçların daha da güçlenmesi hedeflenebilir. Bilhassa 40’lı yaşlardan sonra ve menopoz sonrası bayanlarda oral kolajen destekleri saçların daha güçlü ve sağlıklı olmasına katkıda bulunabilir.”

“ERKEN TEŞHİSLE TEDAVİ MÜMKÜN”

Dr. Yardımcı, “Yaklaşık bir aydan uzun süren ve günde 100 adetten daha fazla saç telinin döküldüğü her durumda kesinlikle bir dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır. Yapılacak her tedavi bireyden bireye değişkenlik gösterebilir. Hastanın yaşı ve cinsiyeti, dökülmenin müddeti, eşlik eden hastalıkların varlığı, aile hikayesi üzere birtakım değerli etkenler kesinlikle değerlendirilmelidir. Kalıcı saç kaybı ile sonuçlanmayan durumlarda tedavi ne kadar erken ve gerçek bir formda uygulanırsa saç dökülmesi de süratli bir formda iyileşecektir. Birden fazla bireyde uzun süren saç dökülmesi ruhsal olarak olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Bu da şahısta gerilim faktörünü arttırarak yeni saçların dökülmesine sebep verebilir ve süreç kısır bir döngüye girebilir. Kalıcı saç kaybı ile sonuçlanabilecek her durumda ise tedaviye başlama vakti çok kıymetlidir. Uygun tedavi ile kıl kökleri şimdi canlıyken iyileşme sağlanırsa dökülen saçlar tekrar yerine gelir. Lakin kıl kökü hasarı oluşursa yeni saç oluşumu mümkün değildir” halinde konuştu.

“PRP, MEZOTERAPİ, KÖK HÜCRE TEDAVİLERİ VAR”

Saçlı deri üzerine uygulanan birtakım sprey, losyon, köpük ve şampuan formundaki ilaçların sıklıkla tercih edilen tedavi usullerinin başında geldiğini belirten Dr. Yardımcı, “Ancak bu tedaviler vitamin eksiklikleri, anemi ve eşlik eden hormonal hastalıklar varlığında tek başına kâfi olmaz. Kesinlikle uygun tetkikler yapılarak varsa eşlik eden sorun saptanmalı ve uygun biçimde tedavi edilmelidir. Bu gayeyle kullanılan sistemik ilaçlar iyileşme sürecini hızlandırır. Son yıllarda epeyce tanınan hale gelen PRP ve mezoterapi uygulamaları ile saç dökülmesi daha aktif ve süratli bir biçimde tedavi edilebilir. PRP sisteminde hastadan alınan bir ölçü kandan elde edilen ve trombosit ismi verilen hücrelerden güçlü olan plazma kısmı tekrar saçlı deriye enjekte edilir. Sık tercih edilmesinin nedeni rastgele bir ilaç içermediği için hayli inançlı bir metot olması ve alerji riski bulunmamasıdır. Mezoterapi ise birtakım ilaç, vitamin ve minerallerden oluşan eserlerin saçlı deriye enjekte edilmesiyle yapılır. Saç köklerine muhtaçlığı olduğu hususlar direkt enjekte edildiği için tesiri daha süratli görülür. Bu tedavilere benzeyen bir başka yol ise kök hücre tedavisidir. Bu usulle de kişinin kendi derisinden elde edilen kök hücreler özel bir biçimde elde edildikten sonra saçların ağır döküldüğü ve inceldiği bölgelere enjekte edilir. Yeniden son yıllarda yapılan kimi çalışmalarda saçlı deriye uygulanan lazer tedavilerinin de başarılı sonuçları olduğu gösterildi. Tüm bu tedavilere karşılık alınamayan durumlarda ya da kalıcı saç kaybının geliştiği hastalıklarda cerrahi formüller yani saç ekimi tedavisi yapılabilir. Bilhassa androgenetik alopesili hastalarda epeyce tatmin edici sonuçları bulunur ve ileri evre hastalarda tercih edilmelidir” diye konuştu.

Cumhuriyet