Tüm dünyada Covid – 19 için aşılama sürerken, Türkiye’deki çalışmalar ise şimdi sıhhat çalışanları evresinde. CHP Genel Lider Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, Genel Lider Kemal Kılıçdaroğlu başkanlığında, Çin, Amerika, İsveç, Almanya ve Türkiye’den enfeksiyon hastalıkları uzmanları, virologlar, halk sıhhati uzmanları, aşı geliştirme uzmanları, biyologlar, bioteknologlar ile gerçekleştirdiği “zoom toplantısı” sonrasında “aşı raporu” hazırladı. Raporda, “salgın ilerlemeden 18 yaş altının da aşılanması, Türkiye’nin bir yıl içinde 150 milyon doz aşıya daha muhtaçlığı olduğu, bu süreçte çocukluk periyodu aşılarının tehlikede bulunduğu, aşılama takvimindeki aşıların üretilmesinin değerli olduğu, süratli aşılanmanın da mutasyonlardan koruyacağı” vurgulandı. CHP’li İlgezdi’nin Genel Lider Kılıçdaroğlu başkanlığında gerçekleştirilen toplantı sonrasında hazırladığı raporda, özetle şu tespitlere yer verildi:
18 YAŞ ALTI DA AŞILANMALI
Yapılan aşı planlarında 18 yaş altı tüm ülkelerde ihmal edilmekte. 18 yaş üzeri değil, 18 yaş altının da kesinlikle planlanması gerekmektedir. Uzmanlara nazaran bu cins patojenlerin yayılımını tam olarak kesebilmek için belirtisiz yahut az belirti gösteren şahısların de yani çocukluk devrinin de aşılanması gerekmektedir.
BİR YIL İÇİNDE 150 MİLYON DOZ GEREKSİNİM
Uzmanlar, Türkiye’de 82 milyon nüfusun yaklaşık 70 milyonunu kesinlikle aşılamak gerektiğini söylemektedir. Bu 70 milyonun aşılanması için 150 milyon doz aşıya gereksinim vardır.
ÇOCUKLUK PERİYODU BAŞKA AŞILAR TEHLİKEDE
Salgın nedeniyle aşı üretimi Covid-19’a endekslenmiş durumda. Bu nedenle çocukluk periyodu başka aşılara erişimde sıkıntılar doğması olasıdır.
BAKANLIĞIN TAVRI AŞI AYKIRILIĞINI ARTIRDI
Ülkemizdeki aşı tersliği meselesine ek olarak Covid-19 devrinde Sıhhat Bakanlığı’nın aşı ile ilgili gerekli bilgilendirmeleri yapmaması, aşı aykırılığını ve aşı tereddüdünü artırmıştır. Türkiye’de uygulanacak olan aşıyı üreten Sinovac şirketinin yapılan tartışmalara ışık tutacak açıklama yapmaması, aslında eserine karşı olan itimadın azalmasına yol açmaktadır.
ŞEFFAFLIK İÇİN TİTCK BİLGİ AÇIKLAMA
Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıtlar İlaçlar Kurumu da (TİTCK), Amerikan FDA, Alman Robert Koch Enstitüsü üzere tüm dataları şeffafça açıklamalıdır. FDA internet sitesinde, Moderna ve Pfizer aşılarının FDA sunumları canlı olarak verildi ve hala internette yer almaktadır.
PCR TESTLERİ NEDEN YANLIŞLI ÇIKTI?
PCR testleri için, izole edilmiş bir virüsün sekans bilgisine gereksinim vardır. Dünya farklı yerlerden gen bölgelerine ilişkin bilgiler almıştır. Bu türlü riskli bir durumda birden fazla yerden bu bilgiler alınıp çalışmaların yapılması gerekirken, yalnızca Amerikan CDC’ye güvenilmiştir. Halbuki, CDC’deki gen tanıyıcı bölgeler Amerika’da da sorun yaratmıştır. Dünyanın öbür ülkelerinin yaptığı üzere birden çok yerden bilgi alınmadığı için Türkiye’de de problemli testler kullanılmıştır.
FARKLI METOT KULLANILDI
Türkiye ayrıyeten testlerde farklı bir metot kullanmıştır. Türkiye şu an RNA izolasyonu yapmadan virüsü bir kırıcı çözeltinin içine koyarak içerisinde çok süratli bir halde tahlil yapmaktadır. Bu yol, genel manada işe yarasa da zayıf olumluların testte saptanamamasına neden olmaktadır. Bu da hastalığın daha süratli bir halde yayılmasına yol açmıştır.
YERLİ AŞIYA GEREĞİNCE TAKVİYE YOK
Türkiye’de yapılacak aşılara da takviye olunması gerekmektedir. Şu anda devlet tarafından önemli bir dayanak yapılmamaktadır. Devlet, “Üretin, getirin, denetim edeyim, ondan sonra uygun görürsem alırım” demektedir. Lakin bu üretimin ne kadar kapasitede olacağının planlanması ve özel bölüm varsa devlet eliyle desteklenmesi gerekir. Aşı araştırmaları sonucunda bir aşı bulunsa bile, bunu GMP (İyi Üretim Uygulamaları) kurallarında üretmek gerekmektedir.
Türkiye’de yalnızca tek bir GMP yeri mevcut. Bu da salgın periyodu için yetersizdir. Yani lojistik olarak 80 milyon beşere birden fazla aşının üretimi sıkıntı olacaktır. 5 Ocak 2021 prestijiyle Türkiye’de 17 tane aşı çalışması kayıtlara girmiş görünmektedir. Bunlardan sadece bir tanesi, Erciyes Üniversitesi’nin araştırması, memleketler arası databasede Faz-1’de görünmektedir.
Bu inaktif aşının, Faz-1 sonuçlanma vakti, yeniden memleketler arası veri data tabanında 2021 Mart ayının sonu görünmektedir. Sonra Faz-2’ye geçilirse, daha sonra Faz-2’de işler yolunda giderse ve Faz-3’e geçilirse, Faz- 3’te işler yolunda giderse, en iyimser varsayımla 5-6 ay sonra Faz-3 olumlu rapor alınabilecektir.
Cumhuriyet
