Aşı çalışmaları süratle sürerken üretici firmalar hükümetlerle tedarik mutabakatları için görüşmelere sürat verdi. DSÖ ise aşı konusunda temkinli.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Baş Araştırmacısı ve Kamu Sıhhati Ünitesi Yöneticisi Soumya Swaminathan, aşının kitlesel tasarrufunun en iyi ihtimalle 2021 yılı yaz aylarını bulabileceğini ve pandemiyi bitirebilmek için aşının himaye nispetinin yüzde 70’in altında olmaması gerektiğini kaydetti.
DW Türkçe’de nokta alan habere nazaran; Swaminathan, aşı çalışmaları ve bağışıklık üzere mevzularda Alman Haber Ajansı’nın (dpa) sorularına cevap verdi.
“UMUTLUYUZ”
Aşının ne devir tasarrufa hazır olabileceğiyle ilgili konuşan Swaminathan, şu an 20’yi aşkın aşı adayı üzerine klinik araştırmalar yürütüldüğünü belirterek şunları söyledi:
“Aralarından birkaçının işe yarayacağı konusunda umutluyuz. Hepsinin fiyaskoyla sonuçlanması büyük şanssızlık olur. Sonuçları 2021 başında almamız mümkün. Akabinde aşının tamamlanması ve seri üretime geçilmesi gerekiyor. Pratik düşünecek olursak kitlesel olarak kullanılabilecek bir aşı 2021 ortasını bulacaktır. Evvelden kestirmek sıkıntı. Ancak bir aşı adayının muvaffakiyet bahtını yüzde 10 olarak düşünürsek bu, bir ya da iki adayın, velev tahminen daha fazlasının başarılı olabileceği mealine gelir.”
“AŞI, YÜZDE 70’LİK MÜDAFAA SAĞLAMALI”
Şu an beşerler üzerinde test edilen aşıların arasında, mahsusen baht tanıdığı bir aşı olup olmadığı sorulan Swaminathan “Aşı adaylarının hangisinin başarılı olabileceğini evvelce söyleyemeyiz. Muvaffakiyet talihi, aşı adayının mümkün olduğunca fazla kişi üzerinde denenmesine bağlı. İlgi ağır, büyük yatırımlar yapılıyor. Lakin bizim malûm kriterlerimiz var. Aşının, aşılanan kişilerin yüzde 20’sini, ya da yüzde 30’unu muhafazası yerinde değil. Salgın bu formda sona erdirilemez. Yaklaşık yüzde 70’lik himaye sağlayan ve inançlı bir aşıya muhtaçlığımız var” sözlerini kullandı.
“ŞİMDİYE KADAR GÖRDÜĞÜMÜZ EN SÜRATLI İLERLEME”
Aşı çalışmalarının çok süratli bir formda ilerlediğini söyleyen Swaminathan, “Diğer marazlarla karşılaştırdığınızda şimdiye kadar gördüğümüz en süratli ilerlemeye tanık olduk” dedi.
Ocak ayında virüsün RNA genomunun tespit edilmesiyle mart ayındaki birinci aşı testi arasında üç aydan kısa bir devir geçtiğini vurgulayan Swaminathan, şunları ekledi: “Daha evvel bu türlü bir duruma tanık olmadık. (Aşı adayının beşerler üzerindeki tesirinin incelendiği) üçüncü fazın, bir numara yılın ahir tamamlanması kıymetli bir muvaffakiyet olacaktır. Fakat klinik araştırmalarda üçüncü fazın tamamlanması bölgeyle de aşının tesirli, inançlı ve tasarrufa hazır olduğu manasına gelmiyor.”
“FARKLI USULLER DAHA GÜZEL SONUÇ VEREBİLİR”
Test edilen aşıların epeyce farklı temellere dayandığı belirtilen ve aralarında favorisinin olup olmadığı sorulan Swaminathan şu cevabı verdi:
“Bazı aşı konseptleriyle ilgili daha fazla tecrübemiz var. En azından ne bekleyebileceğimizi biliyoruz. Örneğin deaktive edilmiş virüslerle yapılan aşılar uzun yıllardır kullanılıyor. RNA ve DNA bazlılar ise yeni ve şimdiye kadar kişiler üzerinde hiç kullanılmadı. Hasebiyle sonuçları çok dikkatlice gözlemlememiz gerekiyor. Bu yeni metotların bağışıklığı ortaya çıkarmada ne kadar tesirli olduklarını ya da ne kadar inançlı olduklarını bilmiyoruz. Ama bu kadar değişik tekniklerin denenmesi çok iyi. Farklı insan kümelerinde, örneğin yaşlılar, gebeler ya da çocuklarda farklı prosedürler daha iyi sonuç verebilir.”
“ANTİKORLARIN ORTADAN KAYBOLMASI, BAĞIŞIKLIĞIN YİTİRİLDİĞİ MANASINA GELMİYOR”
Swaminathan, “Kısa vade evvel açıklanan araştırmalar, enfeksiyonla oluşan antikor seviyesinin, sonrasında süratli bir biçimde gerilediğini ortaya koydu. Bu sizce tasa verici bir bulgu mu?” sorusunu ise şu laflarla yanıtladı:
“Hayır, ancak yakından takip ediyoruz. Virüsü nötralize eden antikorların ortadan kaybolması, bağışıklığın yitirildiği manasına gelmiyor. Bu virüse karşı farklı bağışıklık yolları daha inceleme aşamasında. Hücrelerin ilettiği bağışıklık reaksiyonunun, yani T hücreleri yansısının çok kıymetli olabileceğine dair bulgular da var. Buna ek olarak vücutta oluşan birtakım hafıza hücreleri var. Bu hücreler, vücuda yine virüs girdiğinde tekrar aktive olup bağışıklık reaksiyonu oluşturabiliyor. Daha bunları öğrenme aşamasındayız. Doğal enfeksiyonlardan bildiğimiz şey, antikor üreten kişilerin çoğunluğunun bağışıklık da kazandığı. Bunu bilmek şık birşey. Aşının da bağışıklık yaratabileceği umudu var. Şimdiye kadar 2. bir enfeksiyonun oluştuğu vaka duymadık.”
Cumhuriyet
