Kolorektal yani kalınbağırsak kanseri, hem dünyada hem de ülkemizde bayan ve erkeklerin en çok yakalandığı üçüncü kanser tipi. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Oktar Asoğlu, kolon kanserinin belirtisinin her beşerde birebir olmayacağına, tümörün bulunduğu yere ve büyüklüğüne nazaran belirtinin oluşabileceğine dikkat çekerek “Bu nedenle erken evre teşhis, tedavide çok değerli yer tutuyor. 50 yaşını geçen herkese kolonoskopi yapılmalı, ailede bir kanser hikayesi varsa bu 40 yaşında kolonoskopi yapılmasını gerektiriyor” ikazında bulundu. Kolon (kalınbağırsak) ve rektum (kalınbağırsaktan sonra gelen kısım) kanserleri, erken evrede yakalanırsa yüksek muvaffakiyet ile tedavi edilebiliyor. Yaş, ailede kolon ve rektum kanseri yahut polibi tanısı olanların bulunması, hastalığın görülme riskini artırıyor. Prof. Asoğlu ile kalınbağırsak kanserleri hakkında merak edilenleri konuştuk.

‘BELİRTİ FARKLILIK GÖSTERİR’

– Kolorektal kanserlerin belirtileri nelerdir?

Hastada şikâyetlerin oluşabilmesi, tümörün bağırsağın neresinde ve ne kadar büyüklükte olmasına nazaran farklılık gösterir. Kalınbağırsağın sağında, ortasında sol tarafında yahut çıkış kısmında olabilir bu tümör. Bağırsağı su borusu üzere düşünün. Tümörün de su borusunun ne kadarını kapladığı ile ilgili olarak şikâyetler oluşabilir. Kalınbağırsağın sağa tarafı geniştir, o yüzden oradaki bir tümörün tıkama belirtisi vermesi yani tuvalet alışkanlığının değişmesi, tuvaletini yapamama tümörün çok ileri düzeye gelmesi ile ortaya çıkar. Sağ taraftaki tümörleri biz hastalarda kan testleri yaptığınızda anlarız. Kan sayımında düşüklük varsa yahut buna bağlı klinik bulgular olursa, baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk üzere erken basamakta olur. Bağırsağın sol tarafı ise en dar yeri olduğu için buradaki bulgular daha çok tıkanmaya eğilimlidir. Fakat doğal tıkanma kaide değil. Bu büsbütün tümörün boyutuyla, oradaki borunun çapı ile ilgili. Aşağı tarafa geldiğimizde ise yani rektum denen kısma geldiğimizde ise burada iki üç belirti olabilir. Birincisi dışkı geçerken tümöre çarpar, kanama yapabilir. İkincisi, o bölgede bir kitle oluştuğu vakit beyin bunu dışkı üzere algılar ve bunun için sık sık tuvalete gitme gereksinimi olur. Tuvalete çıkar lakin çıkmamış hissi yaşanır. Lakin bunların hepsi tümörün muhakkak bir boyuta ermesiyle olan belirtilerdir. Bu nedenle erken teşhis çok kıymetli.

‘ARTIK ÇOK KOLAY’

– Beşerler kolonoskopi yaptırmaktan korkuyor mu?

Evvelden kolonoskopiyi hafif şuur kaybına uğratan ilaçlarla yapardık ve ağrılı olurdu artık, artık büsbütün hasta uyutuluyor. Teknolojinin gelişimi ile kullandığımız aletler artık daha eğilip bükülme kapasitesi yüksek olduğu için bağırsak içinde daha kolay ilerleyebiliyor. Ayrıyeten kolonoskopi sırasında verilen hava da süratli emilebilme özelliği nedeniyle süreç sonrası karın içinde çok gaz yapmıyor. Bu gelişimler olduğu için günümüzde kolonoskopi yaptırmak çok daha kolay. Birebir formda bağırsak paklığı de yeni yeni ilaçlar sayesinde kolay. Evvelce içimi güç olan ilaçlar vardı artık içimi rahat olan ilaçlar var.

– Kolonoskopiyi hangi sıklıklarla yaptırmalıyız?

Şayet aile hikayesi var ve kolonoskopi yapıldı, taramalarda da polipe de rastlanmadıysa genelde beş yılda bir kolonoskopinin tekrarlanması öneriliyor. 50 yaşından sonra aile hikayesi olmayan ve kolonoskopi sonrası bir şey bulunamayan şahısların de on yılda bir tekrarlaması önerilir.

– Polipler alınınca tekrarlar mı?

Polipler tekrarlayabiliyor. Şu an için yapılabilecek en iyi şey kolonoskopi yaparak bunları izlemek.

‘DENEYİMLİ CERRAH ÖNEMLİ’

– Kanser tanısı konulmasının akabinde hastaların en çok başını karıştıran ameliyat süreci. Halk ortasında açık cerrahinin tümörün temizlenmesinde daha tesirli olduğu, kapalı cerrahinin çok tesirli olmadığı telaffuzları yaygın. Bu yanlışsız mudur?

Hasta özelliklerine nazaran bu ameliyatlar değişir. Bazen kimi yerlerde, birebir vakitte metastaz vardır, öteki süreçlerin de yapılması gerekir o vakit açık cerrahi yapılabilir. Laparoskopik cerrahi karnı kesmeden, minik deliklerle girilerek yapılan bir cerrahidir. Bir aygıtın olması, onun çok aktif ve her yerde kullanılabileceğini göstermiyor. Zira bunun için cerrahi eğitiminin muhakkak bir tahsil kademesini tamamlamış olması gerekiyor. Cerrahın eğitimi, tecrübesi, yaptığı ameliyatların sonuçları bunda çok tesirli. Laparoskopi, robot tecrübeli ellerde yapılırsa açık cerrahi ile eşit sonuçlar verir ve daha konforludur. Bu ameliyatlarda birincil önceliğimiz onkolojik sonuçlardır. Yani hastalığın nüks etmesini engellemek, hastaya bir kür sağlamak, çok uzun hayat sağlamak, ameliyat sonrası periyodun kolay geçmesini, komplikasyonun azalmasını sağlamaktır. Bunları cerrah değerlendirilip karar verir. Aktif ellerde yapıldığı vakit laporoskopik ve robot çok avantaj, tartışılmayacak kadar avantajdır.

Cumhuriyet