Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt, yeni tip koronavirüs (Covid-19) pandemisinin birinci devirlerinde çok ağır koşullar olduğunu, o periyotta bayilerin büsbütün kapanmadığını ve bu türlü bir süreci hem çalışanların hem müşterilerin güvenliği açısından en üst seviye tedbirlerle geçirdiklerini söyledi.

1 Haziran’da ise yeni çalışma formatına başladıklarını aktaran Bozkurt, “Ofisimizi haftanın aşikâr günlerinde açmaya başladık. Ofisimizde çalışanları ikiye böldük. Haftada 2 gün bir grup gidiyor. Çarşamba günü konuttan çalışma var. Perşembe ve cuma günü başka grup geliyor. Bir olay olursa şirketin yarısını karantinaya alacak halde bir tedbirle çalışmaya başladık. 2 aydır bu türlü çalışıyoruz. Azami dikkatle ilerliyoruz.” sözlerini kullandı.

Bozkurt, bilhassa son aylarda görülen ağır araç talebine de değindi. Hazirandan itibaren ağır bir araç talebi olduğunu lisana getiren Bozkurt, “2018’den itibaren ertelenen bir talep vardı. Hem filo hem perakende pazarı çok düşmüştü. Araçlar belirli bir yaşa geldi. Değişim vakti geldi. Bilhassa kişisel müşteriler toplu taşımadan çok ferdi araçlarını kullanmayı inançlı bulduğu için alım başladı” dedi.

AA’nın haberine nazaran, pandemi nedeniyle dünyada üretimin bir müddet durduğunu lakin talebin devam ettiğini aktaran Bozkurt, “Bence pandemi sürecini Türkiye’de daha dikkatli yönettik. Bizde alınan tedbirlerin bir birçoklarını bizden çok sonra almış öteki ülkeler. Hasebiyle Avrupa’da olaylar süratle büyüdü. Bu türlü olunca Avrupa, hastalıkla daha fazla boğuşurken, araç alımı üzere bir eğilim yokken Türkiye’de talep başladı. Elde olanlar satıldı. Üretim yavaş yavaş başladı. Tam kapasite çalışamıyorlar. Vardiyalı çalışıyorlar. Toplumsal araya dikkat ederek çalışıyorlar. Bu nedenle de tam kapasiteli üretim yok. Yarım kapasite üzere düşünebiliriz. Münasebetiyle bu talep karşılanamıyor” diye konuştu.

Birikmiş birkaç yılın talebinin yanı sıra bu yılın talebi de eklenince müşterilerin 2-3 ay araç beklemek zorunda kaldığını belirten Bozkurt, “Bu durum çok uzun sürmez üzere hissediyorum. Eylül-ekimden sonra korkulduğu üzere ikinci dalga olmazsa, fabrikalar üretimi durdurmazsa, eylül-ekimden sonra tam kapasiteye geçilirse, ekim-kasım üzere talebe yetişmeye başlarlar. Şu anki fotoğraf onu gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.

‘TAM KAPASİTEYE GEÇMEK İSTENİYOR’

Ali Haydar Bozkurt, Toyota özelinde tam kapasiteye geçişle ilgili sürece değinirken, şunları kaydetti:

“Toyota’da bir an evvel tam kapasiteye geçmek isteniyor. Fakat hastalık bitti diye bir durum yok. Hastalık bitmedi. Tedbirleri gevşetmemek lazım. Bizde azalmış olabilir lakin dünyada devam ediyor. Dünyada seyahat trafiği olduğu sürece bu hastalık riski daima var. Azami dikkat ederek günlük hayatı devam ettireceğiz. Her şeyi durdurma talihimiz yok. Hiçbir sistem bunu aylarca kaldıramıyor. Toyota’nın da olağan sürece geçme isteği var. ‘Şu tarihten sonra tam kapasiteye geçeriz’ diyemeyiz, net bir tarih yok. Itimat ortamı ne vakit oluşursa tam kapasiteye geçerler.”

Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Bozkurt, sıfır araç bulunurluğunda yaşanan külfetin ikinci el de dahil olmak üzere fiyatları etkilemesine ait soruları da yanıtladı.

Bozkurt, şunları kaydetti:

“Bu husus; iç içe olan ve kavram karmaşası yaşanan bir bahis. Birincisi üretimle ilgili kasvet, bir arz derdi yaratıyor. Üretimin tam kapasite olmaması ve 2 yıldır bekleyen talebin devreye girmesiyle arz sorunu iyice büyüdü. Alışılmış biz talep patlamasını pandemi olmasa da bekliyorduk. Bu yılın daha iyi bir yıl olmasını bekliyorduk. Burada doğal şu var; fırsatçılıklar var piyasada. Nasıl var? Piyasadaki ikinci el araç fiyatlarının artması distribütörlere, bayilere soruluyor. İkinci el araç piyasası bizim işimiz değil. Biz sıfır araç satarız. Sokaktaki vatandaş otomobilini istediği fiyata duyuruya koyuyor. Koyabilir. Hür piyasa… O fiyata satar yahut satamaz. O fiyata da çıkıp biri alıyorsa ona da kimse bir şey diyemez. Lakin ikinci el piyasasındaki gelişmenin muhatabı distribütörler değil. ‘Sıfır bulunmadığı için ikinci el fiyatları artıyor’ deniliyor. Bunun çok az tesiri olduğunu düşünüyorum.

Yalnızca arabada değil, her eserde ikinci el fiyatı sıfıra nazaran belirlenir aslında. Bugünlerde yaşanan kasvet şu; firmalar ikinci elin artmasına neden tesir edemez biliyor musunuz? Bayinin elindeki aracın bir liste fiyatı var. Liste fiyatından satılır otomobil. Lakin kimileri otomobilini satın aldıktan sonra üzerine 20 bin lira fark koyarak duyuruya koyuyorsa bizim elimizden bir şey gelmiyor. Tahlil; ikinci el alım-satımıyla ilgili bir düzenleme var. Bu düzenleme, uzun vakittir erteleniyor. Bu yasanın bir an evvel çıkması lazım. Bayi fiyatını söylüyor, satıyor. Sonraki gün alan kişi fırsatçılık yapıyor. Bayi bunu anlayamaz. Takip de edemeyiz bunu. Lakin bu fırsatçılığı engellemek için bu düzenleme devreye girse ikinci eldeki başı bozuklukların çabucak önüne geçeriz. Bence o husus daha fazla ertelenmemeli.”

Ali Haydar Bozkurt, ikinci olarak ise sıfır araç fiyatlarının artışından da çok şikayet bulunduğunun farkında olduklarını aktararak, şöyle devam etti:

“‘Distribütör firmalar fırsatçılık mı yapıyor?’ diye düşünülüyor. Çok rekabetçi bir bölümdeyiz. Rekabetçi olmak için fiyatını olabildiğince aşağıda tutmaya çalışıyor firmalar. Aslında fiyatı afaki bir formda artırırsa firma eseri satamaz. Araba bölümünde fiyatı belirleyen şey Euro kurudur. Yeni araçlar, o günün kuru neyse o fiyattan geliyor. 2016 ve 2017 yılına baktığımızda, mesela Corolla modelinin liste satış fiyatı neyse o günkü Avro kuruna bölerek baktık. Bu araç o vakit 23 bin avro civarındaydı. Yani 3 yıllık fiyatlara bakıyorum, bu araç 23 bin Avro civarında. Yani aslında baktığınız vakit yıllar bazında bu eser avro bazında birebir kalmış, artık de tıpkı… Örnek vereyim; 2017 yılı mart ayında Corolla 1.6’nın kampanyalı indirimli liste fiyatı 23 bin 919 Avro , yani o günkü kura bölüyorum 3,83’müş kur. Otomobilin fiyatı 91 bin 750 liraymış. Bu otomobilin birebir birebiri yıllar geçtiği için alışılmış bulunamıyor, araçlar değişiyor. Bu otomobilin bugünkü fiyatı (birebir birebiri değil) 186 bin 950 TL. Kur, 8,16 TL. Avro bazında ise 22 bin 903 avro. Aracın 3,5 yıl içindeki seyrini söylüyorum. Hani diyorlar ya ‘kur bu kadar artmadı ki otomobil niçin arttı?’. Bu otomobile ek ekipmanlar koydukça bize daima avro bazında da artırım yapmış üretici. Buna karşın bu aracın fiyatı avro bazında tıpkı seyrini korumuş. Bir sebep daha var. Araçların fiyatlarını başımıza nazaran artıramayız. ÖTV bareminden ötürü biz fiyatları artıramayız. ÖTV baremleri var. 1 lira geçtiği anda araç bir üst ÖTV baremine geçiyor, bir bakıyorsunuz bu 1 lira yüzünden otomobilin fiyatı birden 20 bin lira artıyor.”

‘KONUYA HAKİM OLMADAN YORUM YAPIYORLAR’

Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Bozkurt, üreticilerin yansıtmak istediği artırımları daima ertelediklerini fakat bir noktadan sonra mecburen artırım yapıldığını söyledi.

Otomotiv dalının dolara nazaran değil, Avroya nazaran alıp-sattığına dikkati çeken Bozkurt, “Eleştirileri okuyorum toplumsal medyada. Kavramlar çok birbirine karışıyor. ‘Araç yok’ diyoruz. ‘Araç var fakat yok diyorsunuz’ diyorlar. Neden yok diyelim. Araba satmaya çalışıyoruz. Bizim çok şeffaf bir sistemimiz var. Devletin ilgili kurumları bizi daima denetlemeye geliyor, tüm stokumuzu, her şeyimizi görüyor. Hususa tam hakim olmadan yorum yapıyorlar. 1-2 aylık kıyaslamalarda kusur olabilir. Üretici bir artırım yapmış olabiliyor. Markanın o modeli artık kaçınılmaz olarak ÖTV baremine takılıyor. Bir üst dilime geçiyor. Münasebetiyle fiyat ÖTV’den ötürü artıyor. Birden son sayıya 15-20 bin lira ek fiyat yansıyor. Vatandaş, bu ayrıntıları bilmiyor art planda.” tabirlerini kullandı.

‘FIRSATÇILARA TAVİZ VERİLMEMELİ’

Piyasadaki fırsatçılara taviz verilmemesi gerektiğini vurgulayan Bozkurt, şunları kaydetti:

“Fırsatçılardan bahsettiniz. Bayiden aldığı arabayı 20-30 bin lira karla satmaya çalışıyor. Duyuruya koyuyor. Ortada bir o fiyata satan da çıkabilir. Bir otomobilin fiyatı 180 bin lira ise öteki otomobil 200 bin liradan duyuruda varsa… Neden alayım daha yükseğini. Masraf beklerim 2 ay bayiden sıfırını alırım.

1 KURUŞ VERGİ ÖDEMEYEN BIREYLER FIRSATÇILIK YAPIYOR

Bu ikinci el satış işinin düzenlenmesi lazım. Hem bizim için hem müşteri için hem de ikinci el işi yapan galeriler de bıktılar bu fırsatçılardan. Çantacılık yapan, hiçbir sorumluluğu olmayan, 1 kuruş vergi ödemeyen şahıslar fırsatçılık yapıyor. İkinci el işi yapan önemli firmalar da bıktı. Firmalar aracın ardında duruyor. Sokaktaki çantacı diye tabir ettiğimiz adamlar aracı sattıktan sonra ortada yoklar. Bu yasal düzenlemenin süratlice hayata geçmesi bu çeşit fırsatçılıkların önünü keser. Yetki evrakı konusunun ertelenmemesi çok kıymetli. Vatandaşın bir nefes alması lazım.”

Toyota özelinde araç bulunurluk durumunu da paylaşan Bozkurt, “Hazirandan itibaren üretim yanıt vermeye başladı. Lakin şu anda hala 2 ay bekleme mühleti devam ediyor. Ağustos ayında Toyota’da fabrika bakım ortası olacak. Ağustosta temmuza nazaran bir tık daha az araç alabileceğiz. Lakin eylül ayında rahatlama görülüyor şu anda bizim markamızda. Lakin Allah korusun 3 hafta sonra bir pandemi artar, apansızın fabrikada üretim yavaşlar, onu bilemiyoruz. Ancak şu anda bizim planımızda eylülde rahatlama görülüyor ancak eylülde bütün talepleri çözemeyiz. Bir kısım yeniden ekime kayabilir.” halinde konuştu.

‘PAZAR 700 BİNLERİ YAKALAR’

Ali Haydar Bozkurt, yıl sonu otomotiv pazar beklentilerini de paylaştı. Temmuz ayında 80-90 bin adetlik satışın konuşulduğunu aktaran Bozkurt, şöyle devam etti:

“Ama şu an bilmiyoruz. Onu bayramdan sonra ODD açıklayacak. Bu türlü olursa çok yüksek bir sürat… Bu süratle giderse pazar 700 binleri yakalar. Ancak tabi üretim buna karşılık verebilecek mi? Bu kıymetli. Ayrıyeten, başka ülkelerde de pandemi sonrası süreç başlarsa bekleyen talep var. Orada da talep olursa araç bulunurluğunda değişiklik olabilir. Her şey bu türlü giderse, üretim karşılık verebilirse, şu andaki faizle ilgili durumu koruyabilirsek… Avro kuru düşündürüyor. Bunların hepsi birbirine bağlı olarak pazara taraf verecek şeyler. Şu anda faiz hala bence makul düzeyde. Bunu kullanmak için zati çok fazla insan araç almak istiyor. Faizlerin bu düzeyini koruyabilirsek yıl sonuna kadar bence 700 bine işaret ediyor üzere pazar…”

Kamu bankalarının sağladığı düşük oranlı taşıt kredisi kapsamı dışında bırakılmalarına da değinen Bozkurt, “Bunun bitmesi doğal ki üzücü. Bunun devam etmesini isterdik. Zira bu, bir kavram karmaşasına kurban gitti biraz. İkinci eldeki çılgınca yüksek fiyatların toplumda ruhsal bir tesir oluşturduğunu ve bu türlü bir sonuçla karşımıza geldiğini düşünüyorum. Biz de kendi yaptığımız kampanyalarla olabildiğince o farkı kapatmak için elimizden geleni yapacağız” diye konuştu.

Cumhuriyet