Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Sıhhat Bakanlığı’nın yaptığı araştırmaya nazaran, koronavirüsü belirtisiz geçirenlerin oranının 10 binde 26 olarak tespit edildiğini söyledi.

Prof. Dr. Ceyhan, bunun Türkiye nüfusuna oranlanması halinde yaklaşık 215 bin kişinin hastalığı belirtisiz geçirdiğinin görüleceğine dikkat çekti.

Ceyhan, “Şu anda Türkiye’nin sorunu bu, bilhassa kendileri belirtisiz ya da az belirtili olduğu için farkına varılmayan lakin ortalıkta dolaşan insanlar” dedi.

Prof. Dr. Ceyhan, ikinci artış periyodunun yaşandığını belirterek, “Bu yalnızca bizim başımızda değil bütün dünyada ülkeler sayıları aşikâr bir düzeye indirdikten sonra dirençle karşılaştı. Kimisi 200’ler, 300’ler civarında; biz 1000’ler civarında ve aylarca bu bu türlü devam etti. Tabi bu bir ikinci artışın sinyaliydi. Zira olağanlaşma periyodunda bir yerde takıldığınızda ek önlemler almadığınız vakit maalesef bu türlü oluyor, tıpkı düzey gidemiyor. Zira bir mühlet sonra halk önlemlerden bıkmaya başlıyor, ahenk oranları azalıyor ve hadiseler artıyor” diye konuştu.

‘HENÜZ MUTASYON OLMADI’

Salgının sona ermesi için toplumsal bağışıklığın sağlanması yönünde beklentilerinin olmadığını, bu hadise sayılarıyla toplumsal bağışıklığın lakin 11 yılda gelişeceğini belirten Prof. Dr. Ceyhan, şunları söyledi: 

“Salgının bitmesi için ikinci mümkünlük aşı. Aşıya da baktığımız vakit ferdi koruyuculuğu sağlayacak bir aşı önümüzdeki sene çıkabilir. Tahminen birkaç aşı çıkabilir; lakin salgını durduracak olan bütün dünyanın aşılanması. Bu birkaç yıldan evvel çok mümkün üzere görünmüyor. O kadar aşının üretilmesi, depolanması, ulaştırılması, uygulanması lakin o kadar vakitte olur.

Geriye yalnızca mutasyon ihtimali kalıyor ki bunların içinde en büyük mümkünlük mutasyon. Zira 20’nci yüzyılın başından itibaren olan salgınlara baktığımızda çoklukla bir mutasyonla 2 yıldan evvel bitmişler. O yüzden her gün takip ediyoruz, bu virüs çok sık mutasyona uğruyor; fakat şimdi virüsün davranışını değiştirecek mutasyon olmadı. Her an olabilir, bekliyoruz. Bu türlü bir şey gerçekleşmezse evet, bu sonbaharı ve kışı da yeniden salgınla uğraşarak geçireceğiz üzere görünüyor.” 

‘BEKLENTİM, VİRÜSÜN BULAŞTIRICILIĞININ AZALMASI’

Prof. Dr. Ceyhan, ABD’de 1 ay ortayla 2 kez Covid-19 hastalığına yakalanan gencin ikinci hastalığı daha ağır geçirmesini ve genci enfekte eden virüslerin genetik dizilimlerinin farklı çıkmasını kıymetlendirdi. Arizona Üniversitesi’nin de 1 ay evvel misal çalışma yayımladığını ve daha ağır hastalığa neden olan mutasyon gözlendiğini bildirdiğini hatırlatan Ceyhan, “Ortaya bir klinik sonuç çıkmadı. Şimdi 25 milyonu geçmiş olay sayısında bu türlü 1-2 hadise olması çok kıymet arz etmiyor. Bir istatistiki genelleme yapmak mümkün değil, bunları bekleyip görmek lazım. Lakin benim beklentim bu formda daha öldürücü bir virüse dönmesinden çok, hastalığın klinik seyri ne olursa olsun bulaştırıcılığının azalması; çünkü temel salgını bitirecek şey o” dedi. 

‘EN AKTIF TEDBIR, MESAİLERİN KADEMELENDİRİLMESİ’

Olay artışlarının sürmesi halinde alınması gereken önlemlere yönelik tekliflerde bulunan Ceyhan, “Bir sefer sokağa çıkma yasakları, iş yeri kapatmaları, artık devlet tarafından da halk tarafından da uygulaması sıkıntı önlemler; ama bunlara gerek kalmadan ortada yapılabilecek şeyler var. Bunlardan birincisi ki bence en kıymetlisi mesailerin kademelendirilmesi, esnek çalışma kamuda sağlandı; ama tıpkı anda çok sayıda kişinin birebir vakit diliminde işte olması için mecburen kalabalık toplu taşıma araçlarına binmeleri lazım. Bu da kalabalığı artırıyor. Halbuki mesaileri kademelendirirseniz, beşerler bir küme 08.30’da masraf, bir küme 09.00’da, bir küme 09.30’da, dönüşleri de farklı saatlerde olduğu için bu kalabalıkları önlersiniz” diye konuştu. 

‘VİRÜS BULAŞTIRACAK ŞAHISLARI TARAMALIYIZ’

Düğünler, taziyeler, asker uğurlama merasimleri üzere salgın açısından risk oluşturan toplanmalara kesin sayı sınırlamaları koyulmasını öneren Prof. Dr. Ceyhan, “‘Taziye konutuna birebir anda en fazla 15 kişi girecek’ dersiniz; çünkü öbür türlü denetim etmeniz çok güç. Bizim canımızı en çok bir kaynaktan çıkan ve çok yayılan yayılmalar yakıyor. Üçüncüsü kentler ortası dolanımı biraz kayıt altına almalıyız. Dördüncüsü test siyasetimizi kesinlikle organize etmeliyiz yani daha çok virüs bulaştıracak bireylere kaydırmalıyız. Sıhhat çalışanı, hizmet dalında çalışanlar, gişe ve istişare memurları, sürücüler, uçaklarda kabin vazifelileri üzere bu türlü bir günde çok sayıda bireyle yüz yüze temas kuran kümeleri taramalıyız” dedi. 

Cumhuriyet