Anketlerde daima oy kaybeden iktidar, seçim yaklaştıkça oy getireceğini umduğu düzenlemelere sürat verdi. Yıllardır kulak tıkadığı talepleri duymaya başlayan iktidar, “Asgari fiyatta yüksek artış olacak” telaffuzunu kullanıyor, memurlar için “ek protokolden” kelam ediyor, “Emekliye seyyanen artırım yapacağız” havası yayıyor. 2018’den bu yana tutulmayan “3600 ek gösterge” ve “sözleşmelilere kadro” çalışmalarının da seçime yönelik olduğu lisana getiriliyor. “İhracat için” denilse de faiz indirimindeki amacın “kredi genişlemesi” olduğu biliniyor. Buna rağmen “batık krediler” genişliyor. Dağıtılan paranın yatırıma gidip gitmediği tartışılırken muhalefet, kredilerle yüklü ölçüde döviz alındığını vurguluyor.
İŞTE O VAATLER
– Taban fiyat artışı: Sendikaların, yaklaşık 7 milyon çalışanın bir aylık geçim fiyatı haline gelen minimum fiyata daha fazla artırım yapılması talepleri yıllardır görmezden gelindi. Taban fiyat ya açlık hududu düzeyinde ya da altında belirlendi. Minimum fiyat çoğunlukla emekçi tarafının muhalefeti, patron ve hükümetin muahedesi ile belirlendi. Bu yıl ise iktidar aylardır “asgari fiyata beklenilenin üzerinde artırım yapılacağı” havası yayıyor.
– Ek protokol: Yaklaşık 4 milyon memur ile 2 milyondan fazla memur emeklisi için ağustosta Memur-Sen ile hükümet ortasında TİS imzalandı. 2022 için yüzde 5+7, 2023 için de yüzde 8+6 artırım verildi. O sırada “Bu oranlar düşük” itirazlarına kulak tıkayan iktidar, artık “ek protokolden” kelam ediyor. Ayrıyeten yalnızca tabip maaşlarında artış öngören düzenleme eleştirilince iktidar da telaffuzunu değiştirerek “Bütün kamu işçisinin maaşlarını artırıyoruz” demeye başladı. Seçimin olağan tarihi olan 2023’ün birinci altı ayı için öngörülen yüzde 8’lik artış da “sandıkla” irtibatlandırılıyor.
– 3600 ek gösterge: İktidar, 2018’de öğretmen, polis, hemşire ve din vazifelileri için verdiği 3600 ek gösterge kelamını yıllarca tutmadı, sendikaların taleplerine kulak tıkandı. Bu düzenleme ağustostaki TİS’te birden metne girdi. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, evvelki gün 3600 vaadini yine vurguladı.
– Sözleşmeliler: İktidar itirazlara rağmen kamuda takımlı yerine kontratlı istihdamı yaygınlaştırdı. Devlet Memurları Yasası’ndaki iş garantisi sağlayan takımlı istihdamı değiştirmek isteyen iktidar bunu başaramayınca kontratlı istihdamına sürat verdi. Sözleşmelilerin sayısı 600 bine dayandı. Seçim yaklaşınca TİS’e bu mevzuda çalışma yapılacağı unsuru eklendi.
– Emekliler: Personel (2000 sonrası) ve Bağ-Kur emekli aylıkları 2 bin TL’nin altında. Minimum fiyat bir yana açlık sonunun bile çok altında olan bu maaşların artırılması talebi yıllardır lisana getiriliyor. “Geçinemiyoruz” taleplerine kulak tıkayan iktidar, artık düşük aylıklara yönelik düzenleme yapılacağını, “seyyanen zam” verileceğini belirtiyor.
– Faiz indirimi: İktidar, faiz indirimini temel olarak her ne kadar “ihracat için” yaptığını lisana getirse de asıl gayenin kredi genişlemesiyle piyasayı canlandırmak olduğu belirtiliyor. Bankaların verdiği krediler 22-29 Kasım ortasında, 263.7 milyar lira artarak 4 trilyon 720 milyar liraya yükseldi. Buna rağmen takibe alınen krediler de artıyor. “Batık krediler” 2.3 milyar lira artışla 159 milyar liraya kadar yükseldi. Son iki ayda bankaların batık alacaklarında 10 milyar liralık artış yaşandı. Ayrıyeten çekilen kredilerin yatırıma gidip gitmediği de tartışmalı. Muhalefet, bankalardan çekilen kredilerin yatırıma değil, dövize yatırıldığı tenkidinde bulunuyor. l ANKARA
PAKET GELİYOR
İşsizlik artıyor. İktidar, istihdamı teşvik etmek için yeni paket hazırlıyor. Ek istihdama kredi takviyesi verilecek. Böylelikle seçim öncesinde işsizlik düşürülmeye çalışılacak.
Cumhuriyet
