Senaryo ve Diyalog Muharriri Sinema Yapıtı Sahipleri Meslek Birliği, kısa ismiyle SenaristBir’in Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurulu, geçen günlerde mesleksel cinsiyet ayrımcılığı raporu yayımladı. Raporun çarpıcı sonuçlarına nazaran, bayan senaristler ile erkek senaristler ortasında büyük bir oranda eşitsizlik olduğu ortaya konuluyor. Yani, bayanlar meslekte açıkça dezavantajlı pozisyonda.

SANSÜR TAHLİL DEĞİL

Öbür yandan, günlük hayatta bayana yönelik erkek şiddeti ve bayan cinayetleri bir türlü azalmıyor. Bahisle ilgili birden fazla vakit tartışılan hususlardan biri de televizyon dizilerinin bu şiddetteki rolü. Bazıları sahneler nedeniyle şiddetin azalamayacağını savunurken, dizilerde bir cins toplum mühendisliği yapıldığını lisana getiriyor.

Raparda bu bahse da bir açıklama getiriliyor. Senarist bayanlar, hayatın bütününde eşitlik yoksa şiddetin olduğunu belirterek dizilerde her türlü husus ve karakterin ele alınabileceğini lisana getiriyorlar. Değerli olanın ise öncelikle cinsiyet eşitliğini gözeten, şiddet konusunda didaktik olmadan farkındalık yaratabilecek bir “bakış açısı”nda ortaklaşmak olduğunu düşünüyorlar.

Senarist bayanlara nazaran dizilere yönelik olarak giderek artan sansür uygulamalarıyla toplumu şekillendirmek mümkün değil. Bu sorunun, toplumun her katmanında bayan erkek eşitliğinin sağlanmasıyla çözülebileceğini söz ediyorlar. Bununla birlikte SenaristBir’in komitesi ilerleyen günlerde üretilen içeriklerde toplumsal cinsiyet eşitliğini gözetme kelamını vermeye yönelik bir çeşit mesleksel manifesto, bir mutabakat muahedesi hazırlamayı hedefliyor.

SenaristBir Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komitesi üyesi Ezgi Özcan, husus hakkında şunları söylüyor: “Senaristlik her ne kadar dışarıdan çok parıltılı bir meslek üzere görünse de senaristler, birçok emekçi üzere kimi çarpık, adaletsiz ve aslında müdahale edilmesi gereken çalışma şartları içinde üretim yapıyor. Bu çalışma şartları, bayan senaristlerin özelinde nasıl spesifiklikler barındırıyor, toplumsal cinsiyete bağlı hangi meseleleri içeriyor, bunu anlamaya çalıştığımız bir çalışma yapmak istedik. Dizi içerikleriyle ilgili sorunlar ya da sıkıntı olarak gösterilen noktalar, bir anketle ölçülmeyecek kadar katmanlı ve kapsamlı büyüklükteki alanı küçümsemek olur. O nedenle meslek örgütü içinde, kadınlığın birebir vakitte sınıfsal bir sorun olduğunu da hesaba katarak, çalışma koşullarımızı hakkıyla anlamaya çalışarak ve bu çalışma kurallarını manalı bilgilerle netleştirerek yola çıkmak istedik.”

İŞTE O ÇARPICI SONUÇLAR

• Bayan senaristlerin yüzde 64’ü, çalışma ortamında cinsiyet ayrımcılığına uğradığını düşünüyor.
• Çalışma şartları konuşulurken talepkâr görünebileceği kanısıyla hakkı olan fiyatı istemeye çekinen bayan senaristlerin oranı yüzde 78.
• Senaryo çalışmalarında erkek grup üyelerinin mansplaning’ine maruz kaldığını düşünen iştirakçilerin oranı yüzde 70.
• İçerik üretiminde rastgele bir görüşünün bayan olması nedeniyle etkisizleştirilmeye, duygusal alana itilmeye, (“duygusallık” biçiminde yaftalamaya) küçümsenmeye çalışıldığını hisseden bayan senarist oranı da yeniden yüzde 70 üzere büyük bir oran.
• Takım çalışmalarında herkesin fikrini eşit olarak söz edemediğini, grup içi işleyişin iktidar alakaları ile şekillendiğini düşünen iştirakçilerin oranı yüzde 62.
• Takımda senaryo metni oluşturulurken bayan bakış açısını geliştiren teklif ve yorumlarının görünürde “ticari” mazeretlerle ancak aslında eril bakış açısının bir eseri olan münasebetlerle reddedildiğini düşünen iştirakçilerin oranı yüzde 64.
• Bayan olmasından ötürü duygusal, tepkisel, histerik, fazla titiz, detaycı vb. olmakla etiketlendiğini tabir eden iştirakçilerin oranı yüzde 73.

Cumhuriyet