Netflix

Güney Kore dizisi Squid Game, Netflix’in en tanınan dizilerinden biri haline geldi. Ekim başında 90 ülkede en çok izlenen dizi olan Squid Game’in başarısı, yabancılara Güney Kore’nin karmaşık toplum yapısına içerden bir bakış imkanı sunmasından kaynaklanıyor.

Sürükleyici öykü anlatımının yanı sıra dizinin Güney Kore’deki günlük hayatı etkileyen gerçek olayları tasviri eleştirmenlerin övgüsünü kazandı.

Dizi, Seul’daki iki ailenin birbirine tezat hayatını anlatan Parasite (Parazit) sinemasının çabucak akabinde geldi.

Parazit 2020’de en iyi sinema kısmında Oscar Mükafatı kazanan ve İngilizce’den farklı bir lisanda çekilmiş birinci sinema olmuştu. Sinema en iyi direktör ödülünün de dahil olduğu beş kısımda daha Oscar kazanmıştı.

Güney Kore toplumunun toplumsal sorunlarından bugüne kadar haberdar olmayan memleketler arası izleyiciler, artık bunların farkında.

Dizide dikkat çekilen ana sorunları inceledik.

Diziyi şimdi izlememiş şahıslara ikaz: Spoiler içerir

Bayan düşmanlığı Misogyny

Getty ImagesGüney Koreliler toplumsal cinsiyet eşitliği ölçümlerinde iyi skorlar alamıyor

Dünya Ekonomik Forumu 2021 Global Toplumsal Cinsiyet Ayrımı listesinde Güney Kore, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında 102. sırada geliyor.

Squid Game bu kültürü, bayan yarışmacıların birtakım vazifelere uygun görülüp görülmeyeceği üzerine dönen tartışmalarla yansıtıyor.

Dizide yatırım fonu yöneticisi Cho Sang-woo, bayanların küme misyonlarında yer almasını birden fazla sefer engellemeye çalışıyor.

Ancak dizinin kendisi de bayanların rollerini betimlemesi açısından eleştirildi.

Tartışmalar bilhassa Mi-nyeo karakterin etrafında ağırlaşıyor. Bu karakter gangster Deok-su’nun ekibine girmek için onunla cinsel bağa girmişti.

Squid Game muharriri ve direktörü Hang Dong-hyuk, bayan düşmanlığı suçlamalarını toplumsal medya hesabından reddetti.

Kuzey Kore’den kaçanların akını

NetflixOyundaki az sayıda bayandan biri olan Sae-byok’un,(sağda) Kuzey Kore’den geldiği ortaya çıkıyor

Dizide Kuzey Kore’den Güney’e kaçanların kıssaları de işleniyor.

Model Jung Ho-yeon’un oynadığı Sae-byok karakteri, Kuzey Kore’den kaçarken farklı düştüğü ailesini tekrar bir ortaya getirebilmek için muhtaçlık duyduğu parayı kazanarak ailesini birleştirme umuduyla oyuna katılıyor.

Pandemiden evvel her yıl binden fazla Kuzey Koreli, Güney Kore’ye kaçıyordu.

Güney Kore’nin bu şahısların toplumsal ve ekonomik entegrasyonu için çeşitli siyasetleri olsa da, ayrımcılık, makûs muamele ve kuşkuya maruz kalmaları olağan bir durum.

Squid Game bunu da dizide işliyor. Üstelik Korece konuşmayanların anlamayacağı bir ayrıntı da var: Kuzey’den kaçan pek çok kişi üzere Sae-byok da özgün şivesini saklayıp Seul şivesiyle konuşuyor.

Gerçek şivesini sırf bir yetimhanedeki erkek kardeşiyle konuşurken kullanıyor.

Yoksulluk

Getty ImagesOECD bilgilerine nazaran Güney Korelilerin yüzde 17’si fakir

Güney Kore’de yoksulluk olduğunu öğrenen bireyler çoklukla şaşırır. Zira Güney Kore Fransa, İtalya ve İspanya üzere ülkelerin önünde, BM İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde 23. sırada yer alıyor.

Lakin dizinin ana karakteri Gi-hun işten çıkarılmış, iki iş batırmış, hasta annesiyle yaşayan ve kızına doğum günü armağanı alacak parası olmayan biri.

Gi-hun, yoksulluktan çıkamayan “başarısız işçiyi” betimliyor.

Toplum içindeki gelir dağılımındaki adaleti ölçen Gini Endeksi’nde Güney Kore kimi Nordik ülkelerinden daha iyi durumda.

Pekala dizide bu tema neden işleniyor?

Zira Güney Kore’de eşitsizlik artışta. Ülkedeki en varlıklı yüzde 20’nin serveti, en fakir yüzde 20’ninkinin 166 katı.

Getty ImagesEvsizlik fakir Güney Koreliler ortasında yayılan bir sorun

OECD bilgileri 51 milyon nüfuslu ülkenin yaklaşık yüzde 17’sinin pandemi öncesinde yoksulluk şartlarında yaşadığını gösteriyor.

Birtakım beşerler, Goshitel ve Goshiwon isimli verilen ve genişliği iki metrekareye kadar düşebilen küçük küplerde yaşamak zorunda kalıyor.

Birtakım meskenlerde bir ailenin birden fazla kuşağı bir ortada yaşıyor.

Fakat durumu iyi olanlar bile zorlanıyor: Hanehalkı borcu gayrisafi yurtiçi hasılayı aşmış durumda. Bu Asya’daki en büyük oran.

Göçmen sömürüsü

Getty ImagesGüney Koreli yetkililer son 20 yılda emekçi müdafaa maddeleri çıkarsa da, insan hakları kümeleri göçmen personellerin şartlarının hâlâ çok berbat olabileceğini söylüyor

One of the most endearing Squid Game characters is Ali, a Pakistani migrant factory worker who joins the contestants after his South Korean boss withholds his wages for months, forcing him to leave behind his wife and baby.

Pakistanis are not among the largest immigrant populations in South Korea, but Ali’s backstory highlights a routine of hard work and exploitation that some foreign workers can experience in the country.

Güney Koreli yetkililer son 20 yılda emekçi muhafaza maddeleri çıkarsa da, insan hakları kümeleri göçmen emekçilerin şartlarının hâlâ çok makûs olabileceğini söylüyor.

Kurumsal ve siyasal yandaş kayırma kültürü

Getty ImagesGüney Kore’nin birinci bayan devlet lideri olan Park Geun-hye bir yolsuzluk skandalına karıştıktan sonra 2016’da misyondan alınmış ve cezaevine gönderilmişti

Squid Game’in ana karakterlerinden biri, çalıştığı bankanın parasını zimmetine geçirdiği ortaya çıktıktan sonra işten atılan yatırım fonu yöneticisi Cho Sang-woo.

Güney Kore son yıllarda siyaset ve iş dünyasında çok sayıda skandalla çalkalandı.

Bunlar ortasında ülkenin birinci bayan devlet lideri olan Park Geyn-hye’yi 2016’da cezaevine gönderen yolsuzluk da vardı.

Çin’le karmaşık bir münasebet

Getty ImagesSquid Game Çin’de o kadar tanınan oldu ki, diziden ilham alan tatlılar yapan Şangay’daki bu yer üzere pek çok işletmenin açılmasına vesile oldu

Squid Game’de Çin’in ismi yalnızca bir defa geçiyor: Sae-byok’un annesi Çin üzerinden Güney Kore’ye kaçmaya çalışırken Çin’de tutuklandığında.

Pekin ve Seul ortasındaki ilgi, dizinin kendisinden çok sokaktaki yansımasında kendini muhakkak ediyor.

Çin basını, oyuncuların giydiği yeşil kıyafetin 2019’da vizyona giren Çin imali “Teacher, Like” sinemasındaki kıyafetleri andırdığını yazdı.

Bu, toplumsal medyada tartışmalara yol açtı.

Lakin bütün bu tartışmalar dizinin Çin’deki popülerliğini etkileyemedi.

Netflix Çin’de yasaklı olsa da dizi, korsan sitelerden izlenebiliyor.

Çin’in en tanınan sinema ve kitap tenkit sitesi Douban’da diziye 300 bin yorum geldi ve 10 yüzden 7,6 üzere etkileyici bir not aldı.

İronik bir biçimde Çin’deki e-ticaret siteleri dizideki kostümler üzere eserleri satmaya başladı.

Şangay’da, dizideki Kore tatlısı dalgona satan dükkanlar bile açıldı.

NetflixDizideki ana karakterlerden Seong Gi-hun, elinde bir dalgona ile

TikTok’ta, dizideki dalgona oyununu taklit eden görüntüler da yapıldı.

Squid Game böylesine günahsız bir tatlıya olumsuz manalar yüklemiş olabilir fakat dizinin popülerliği genel olarak Kore kültürüne dair ilgiyi bütün dünyada artırıyor.

Cumhuriyet