Trablus hükümetinin Hafter önünde adeta tekrar doğmasını sağlayan Türkiye, bu devletten sık sık ziyaretçi ağırlıyor, sık sık resmi ziyaretler gerçekleştiriyor. Ziyaretlerin sonuncusu kapsamlı bir heyetle yapıldı. Bu ziyaretin öncesi, sırası ve sonrası iki devlet alakaları açısından değerli… Zira yeni bir aşamaya geçildi. Artık ayrıntılara geçelim.
TEKRAR İNŞA
2011 yılından bu yana iç savaşın karar sürdüğü Libya’da devlet kurumları, bürokrasi, idare organları işlevini konumuna getiremeyecek duruma gelmiş durumda. Kaddafi devrinde de bir devlet altyapısının güçlü bir formda kurulmasından kelam etmek pek imkanlı değildi. Bir örnek vermek gerekirse, 6.8 milyonluk memleketin neredeyse üçte birine devlet maaş veriyordu. Çatışmalar nedeniyle bu kesintiye uğradı.
Bu, tüm Libyalıların devlet tarafından finanse edilmesi manasına geliyor. Bu kaynak da doğal olarak petrol ihracatından sağlanıyordu. Son ziyarete katılan bakanlar, Trablus’a gitmeden evvel Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la bir içtima yaptı. Bu ön hazırlığın akabinde Libya ile daha ileri ne çeşit adımlar atılacağının Trablus temaslarında gündeme gelmesi beklenmedik bir mevzu değil. Sarraj idaresi, iktisat, devlet kurumları, güvenlik yapılanması konusunda Türkiye’den gelecek teklifleri katiyen dikkate alıyor. Kurulundaki birkaç kritik isim de bu yönelimde.
Trablus hükümetinin diplomasi ve askeri bahislerde Türkiye ile tam koordinasyonlu çalıştığı batılı başkentlerde de tespit edilmiş durumda. Tekrar inşa konusunda Türkiye’den beklentiler yüksek. Ankara bunun değerlendirmesini yaptı, ziyarette de müzakerelerin mevzu başlıklarından birisi bu. Libya’da Türk müteahhitlerinin kaybı bilinen bir husus. Anlaşılan Türkiye’nin de iktisattaki beklentisi yüksek.
BİRLİK BİLİNCİ
Libya’da tahminen de en değerli sıkıntılardan biri, halkında birlik bilincinin zayıf olması. Etnik ve dinsel ayrılıkların çok çok az olduğu memlekette kabile sistemi karar sürüyor. Şeyhler ve kabile reisleri karar verme noktasında değerli. Hafter, Tarhuna örneğinde olduğu üzere kabileleri birbirine karşı kullandı ve katliam yaptı.
Libya halkı seviyesinde bu ayrılığın giderilmesi bir birlik bilincinin oluşturulması temel bir sorun. Bu kapsamda Türkiye, Trablus hükümetine destek veriyor. Türk yetkililer, kabile ve sair kamuoyu liderleriyle teğe bir görüşerek “Bu devlet sizin, birlik olun, sahip çıkın” telkinlerinde bulunuyor. Heyette, bu cephedeki çalışmalar konusunda teklif getirebilecek yetkililer de mekan aldı. MİT Lideri Hakan Fidan’ın da heyette mahal alması, Türkiye’nin desteğinin kapsamı konusunda da fikir veriyor.
Munfasıl düşmüş kabilelerin barıştırılması ve altyapısının oluşturulması bu desteği gerekli kılıyor. İstihbari desteğin önümüzdeki devirde Trablus hükümetini daha da güçlendirmesi beklenebilir. İki devlet bağlantıları elbet yeni bir aşamaya geçmiş durumda. Buradaki muvaffakiyet yahut başarısızlık, önümüzdeki devirde, hem devlete hem de ortama yansıyacak.
Cumhuriyet
