Ukrayna’nın, ülkenin doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçılara karşı Türkiye’den aldığı silahlı insansız hava araçlarını (SİHA) birinci defa kullanması, Ankara-Moskova sınırındaki tansiyona yeni bir halka ekledi.
Aslında, Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov’un son derece diplomatik bir lisanla yaptığı açıklamaya bakıldığında Rusya’nın bölgede ortaya çıkan yeni ve kıymetli durumu büyütmeme eğiliminde olduğu sonucuna varılabilir. Zira Peskov, açıklamasında Türkiye ile olan özel ve iyi münasebetlere vurgu yaptı ve Ukrayna’ya silah satışının ülkenin doğusundaki durumu istikrarsızlaştırabileceğini söylemekle yetindi.
Ukrayna’nın yaz aylarında satın aldığı TB2 Bayraktar’la birinci sefer vurduğu Donbass 2014 yılından beri Kiev’in denetimi dışında bulunuyor. Ukrayna Batı’nın yörüngesine girdiği için Rusya bölgedeki ayrılıkçılara dayanak -ve vatandaşlık- vererek ülkeyi parçalama kozunu elinde tutuyor. Şimdiye kadar Türkiye’den altı SİHA alan, bu sayıyı 50’ye kadar çıkarmayı düşünen Kiev, üretim yapmayı da planlıyor. Rus Kommersant gazetesinin yazdığı üzere, Karabağ savaşında Ermenistan’ın mağlubiyetinde kıymetli rol oynayan Bayraktar’ın Ukrayna’nın doğusundaki askeri istikrarları kökten değiştirme potansiyeli bulunuyor.
Resmi açıklamalara sık yansımasa da Türkiye’nin gerek Ukrayna ile askeri yakınlaşması gerekse Kırım’daki “Rus ilhakı” ile ilgili sık sık yüksek perdeden gösterdiği reaksiyon Moskova’da rahatsızlık yaratıyor ve dikkatlice not ediliyor. Bu iki problemli hususa Suriye’nin İdlib bölgesinde yılan öyküsüne dönen uyuşmazlığı da eklemek gerekiyor. Rusya’nın İdlib’deki terörist ögelerin bölgeden çıkarılması için uzun müddettir baskı yaptığı Ankara kendine nazaran münasebetlerle dikkatli hareket etmek istediğini söylüyor.
Çok ince bir ip üstünde yürüyen Türkiye, her şeye karşın köprüleri atmak istemediği Batı’ya karşı “Rus kartı”nı oynamaya, Moskova’ya ise “Çaresiz değiliz, bizim de size karşı kozlarımız var” bildirisini vermeye çalışıyor.
Bir açıdan Türk-Rus bağlarındaki hava 24 Kasım 2015’te bir Rus savaş uçağının düşürülmesiyle krize dönüşen sürece benzemeye başlıyor. “Münferit” sanılsa da uçak olayı aslında o periyotta bağlantılarda uzun müddettir biriken meseleleri patlamaya dönüştüren “bardağı taşıran damla” olmuştu. Yeniden de 2015’ten 2021’e köprünün altından çok su aktığı için karamsar tabloya ve meselelerin tekrar birikmesine karşın tıpkı sinema tekrar gösterime girmeyebilir. Bunun nedeni, Batı’nın baskısı altında bulunan iki ülkenin giderek yalnızlaşması, görüş ayrılıklarına karşın birbirlerine muhtaçlık duyması ve pek çok alanda bağımlı hale gelmesi. Rusya, problemli mevzularda şimdiye kadar göstermekten kaçındığı sert reaksiyonun Türkiye’yi yine Batı’ya itmesinden tasa ediyor ve bu durumu stratejik çıkarlarına alışılmamış görüyor.
“Nasırına basılmasına sessiz kalma” ile Türkiye’yi uzaklaştırma seçenekleri ortasında sıkışan Moskova’nın -mesela Suriye’de- büyük krize yol açmayabilecek bir karşı atılım yapması her şeye karşın mümkün görünüyor.
Cumhuriyet
