Endokrin engelleyicilerin, boyalarda sıklıkla yer aldığını kaydeden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, “Akrilik boyalarda bilhassa kullanılan alkil fenol etoksilat, bilhassa son periyotta çok fazla çalışılır oldu. Bu hususun de erkeklerde üreme sisteminde birikerek kısırlığa yol açabileceğine dair kıymetli bilgiler mevcut. Öteki bir unsur ise boyalarda sıklıkla kullanılan eterdir. Eter de su bazlı boyalarda daha çok kullanılan bir bileşik. Bu da çocuklarda bilhassa alerji ve astımı tetikleyebildiği gösterilmiş olan bir madde” diye konuştu.
Son vakitlerde, bilhassa meskenlerini yenilemek için beyaz eşya ya da mobilyalarını akrilik boyalar ile boyayanların sayısı artmaya başladı. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan ise, endüstriyel eserlerde kullanılan boyalarda bulunan endokrin engelleyici hususların birçok hastalığa davetiye çıkardığına dikkat çekti.
Hormonların hücreden hücreye bildiri ileten çok özel sinyaller olduğunu aktaran Doç. Dr. İlhan, “Hormonlar, bir hücreden öbür hücreye giderek o hücrenin bölünmesini, metabolizmasını, çoğalmasını ve hatta ölmesini emreden çeşitli bildiriler mahiyetindeki sinyaller. Bedenimizde bu iş için özelleşmiş birçok doku var. Tiroid bezinden pankreas bezine, böbrek üstü bezinden üreme organlarına kadar birçok endokrin bez bu hususta vazife alıyor. Bu hormon düzeyleri çok hassas bir istikrarda sürdürülürken, son vakitlerde endüstrileşme ile birçok husus bedende ve endokrin bezlerinde birikim yaparak bu bezlerin çalışmasını olumsuz istikamette etkileyebiliyor. Biz bunlara endokrin engelleyiciler diyoruz. Bunların başında plastik gereçlerde kullanılan BPA dediğimiz husus, ftalatlar, perflora karbonlar, çeşitli tarım ilaçları yahut ağır metaller sayılabilir” dedi.
ERKEKLERDE KISIRLIĞA NEDEN OLUYOR
Endokrin engelleyicilerin sıklıkla yer aldığı bir yerin de boyalar olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. İlhan, “Duvar boyaları olsun akrilik boyalar olsun, sanayide epey fazla kullanılan ve sıhhate ziyan verebilecek endokrin engelleyiciler. Bu hususların boyalarda kullanılmasının nedenleri, boyanın koruyuculuğunu ve esnekliğini artırması ya da pigment ayarı için kullanılması olarak sıralanabilir. Bedene en çok ziyan veren hususların başında ftalat dediğimiz unsurlar geliyor. Bu hususlar, boyanın esnekliğini artırmak için kullanılıyor. Lakin çok net bir biçimde, erkeklerde kısırlık yaptığı gösterilmiş bir endokrin engelleyici. Bunun dışında akrilik boyalarda bilhassa kullanılan alkil fenol etoksilat diye bir husus. Bilhassa son periyotta çok fazla çalışılır oldu. Yeniden bu unsurun de erkeklerde üreme sisteminde birikerek kısırlığa yol açabileceğine dair kıymetli bilgiler mevcut” diye konuştu.
ÇOCUKLARDA ALERJİK ASTIMI TETİKLİYOR
Sanayide evvelce beri kullanılan formaldehitin de boyalarda kullanılan değerli bileşiklerden bir tanesi olduğunu söyleyen Doç. Dr. İlhan, “Mesela formaldehit kullanıldığında odalarda yıllarca kalabiliyor ve kansere de sebep olabiliyor. Teneffüs yolu irritasyonuna (alerji ya da doku hasarı) da sebep olabiliyor. Başka bir husus ise boyalarda sıklıkla kullanılan eterdir. Eter de su bazlı boyalarda daha çok kullanılan bir bileşik. Bu da çocuklarda bilhassa alerji ve astımı tetikleyebildiği gösterilmiş olan bir madde” sözlerini kullandı.
Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bazı boyaların antimikrobik özelliklerini de görüyoruz son devirlerde. Bunlara dikkat etmek lazım. Zira bu boyaların antimikrobiyal özellikleri yanında çok da bir yararı olduğu tarafında bir delil yok. Lakin burada daha çok pestisitler kullanılıyor. Bunlar da hem akut zehirlenmelere hem de uzun periyotta organlarda birikerek çeşitli işlev bozukluklarına yol açabiliyor. Bunun dışında boyalarda pigmentasyon için bazen silika ya da ağır metaller kullanılabiliyor. Bunlar da çeşitli kanser hastalıklarına yol açabiliyor.”
“BOYALARIN SERTİFİKASYONU İÇİN GEREKLİ DÜZENLEMELER YAPILMALI”
Hem Avrupa’da hem de Amerika’da boyalar konusunda bir hassaslık gelişmeye başladığını belirten Doç. Dr. İlhan, “Uçucu Organik Bileşik (VOC – Volatile organic compound) diye bir şey var. Boyaların içerdiği organik bileşiklerin ölçüsünü ayarlayan bir sistem. Bunun hiç olmaması hatta olacaksa da 50 gram yahut 50 militrenin altında olması öneriliyor. Bilhassa buna dikkat etmek lazım. Ülkemizde de boyaların sertifikasyonu için gerekli düzenlemeler yapılması gerektiğini düşünüyorum. Ek olarak halkın bilinçlenmesi, bu boyaları alırken içeriğini sorgulaması, boya üreticilerinden içeriklerini öğrenmesi çok çok kıymetli. Boyalarla mümkün olduğunca teması ve teneffüsü azaltması, bilhassa birinci boyanan vakitlerde, epey önemli” diyerek kelamlarını sonlandırdı.
Cumhuriyet
