Getty Images
Bloomberg’de dış siyaset bahisli köşe yazıları yazan Bobby Gosh, bu hafta Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de Yunanistan ile uyuşmazlık halinde olduğu bölgede sismik arama faaliyetini ertelemesiyle, ortaya az bir diplomatik müdahale fırsatı çıktığını yazdı. Gosh’a nazaran bu hususta arabuluculuk yapmaya en uygun ülke Almanya.
Bobby Gosh, Türkiye’nin sismik arama gemisinin şimdilik Antalya limanında kalacağını söylemesiyle ve daha sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Atina ile kapsamlı ve şartsız görüşmelere hazır olduklarını açıklamasıyla, iki ülke ortasındaki uyuşmazlıkların diplomatik yollardan tahlili için bir fırsat doğduğuna işaret ediyor. Lakin Gosh bu fırsat penceresinin ne kadar müddetle açık kalacağının meçhul olduğuna da dikkat çekiyor.
Yunanistan’da, Ayasofya müzesinin mescide dönüştürülmesiyle Yunanlıların hassasiyetlerini ayağa kaldıran Erdoğan’dan kısa mühlet sonra gelen bu teklifin ne kadar samimi olduğunu sorgulayanlar olabileceğini de söyleyen Gosh, “Bunu anlamanın en iyi yolu görüşmelere başlamak” diyor.
‘Arabuluculuk şart’
“İki ülke ortasındaki derin uyuşmazlıklar göz önüne alındığında, rastgele bir müzakere için bir arabuluculuk faaliyetinin gerekli olduğu ortada” diyen Gosh şöyle sürdürüyor:
“Fakat Erdoğan’ın NATO’ya bağlılığı en hafif tabirle kuşkulu ve Trump idaresinin de çatışmalarda arabuluculuk yapmaya hiç hevesi yok.”
Getty ImagesNeden Almanya?
Gosh şu anda Ankara ile Atina ortasında sağlam bir arabuluculuk rolüne mantıken en uygun ülkenin Almanya olduğu görüşünde.
“Almanya her iki ülke için de dış ticarette vazgeçilmez bir partner ve Avrupa Birliği periyot başkanlığı, yükünü daha da artırıyor. Gerek Türkler gerekse de Yunanlar Almanya’nın ikili münasebetlerde ‘kibirli’ buldukları yaklaşımından rahatsızlar fakat Almanya Başbakanı Angela Merkel konuştuğunda, çoklukla bir durup dinliyorlar.
“Geçen hafta tam da bu oldu ve Merkel Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’i arayıp, Ege Denizi’nde beklenen bir çatışmadan dönülmesini sağladı. Türkiye bu konuşmadan sonra arama faaliyetlerini askıya alıp diplomasiye vakit tanımaya karar verdi.
“Almanya Akdeniz’in doğusundaki Kıbrıs, İsrail ve Mısır üzere öbür ülkeler nezdinde de hayli prestij sahibi bir ülke ve Libya’daki iç savaşa karışmamış olması da bir avantaj.
“Arabulucu olmak için benzeri özelliklere sahip öteki bir önde gelen ülke Türkiye ve Yunanistan’ın değerli ticaret ortaklarından, İsrail ve Mısır ile iyi bağları olan Britanya olabilirdi. Zati Türkiye ve Yunanistan ile birlikte Kıbrıs barış müzakerelerinin de bir modülü. Ancak Başbakan Boris Johnson, Doğu Akdeniz’de daha büyük bir rol oynamaya istekli görünmüyor.”
Almanya ne yapabilir?
Gosh, Erdoğan ve Miçotakis’le birinci teması kuran Merkel’in artık iki başkanı Doğu Akdeniz’deki bütün uyuşmazlıklarını kapsayacak üst seviye müzakerelere razı etmek için baskı yapması gerektiğini düşünüyor. Bütün uyuşmazlık bahislerinin temel olarak kıta sahanlığı konusundaki farklı yaklaşımlardan kaynaklı bir soruya gelip dayandığına işaret ediyor.
“Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne nazaran ülkeler 12 deniz miline kadar karasuları üzerinde egemenlik hakkı, 200 deniz miline kadar da münhasır ekonomik bölge hakkı argüman edebiliyorlar. Ancak uyuşmazlık bu aranın Yunanistan ana karasından mı yoksa kimileri Türkiye’ye çok yakın olan adalardan mı başlayacağı konusu tartışma yaratıyor.
“Yunanistan BM Deniz Hukuku mukavelesine imza atmış bir ülke lakin Türkiye’nin mukavelede imzası yok. Yaklaşımdaki farklılıklar bir arabulucunun uzun ve çetin bir müzakere sürecine girmesi demek. Angela Merkel’in vakit kaybetmemesi gerekiyor.”
- Türkiye ve Yunanistan ortasında Oruç Reis gemisi nedeniyle kıta sahanlığı tansiyonu
- Macron: Türkiye’nin AB sularını ihlâli cezasız bırakılamaz
Cumhuriyet
