Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400’ler nedeniyle ABD’yle yaşadığı kriz hala aşılamazken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “SAMP/T konusunda Fransa, İtalya, Türkiye üçlüsü olarak olumlu adımlar atacağız” açıklaması, Fransız-İtalyan iştiraki Eurosam konsorsiyumu ile 2018’de yeni kuşak SAMP/T hava savunma sisteminin ortak üretimi için imzalanan muahedeyi yine gündeme getirdi. 2018’den bu yana teknik seviyede fizibilite çalışması tamamlandı, fakat ötesinde bir ilerleme sağlanmadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçen hafta sonu katıldığı G-20 Zirvesi’nde ABD Lideri Joe Biden ile görüşmesinde S-400 ve F-35 krizleri ile Türkiye’nin yeni F-16 talebi kıymetli bir yer tutarken İtalya Başbakanı Mario Draghi ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la görüşmelerinin gündem hususlarından biri de savunma sanayii alanı oldu. İtalya ve Fransa ile daha evvel başlayan fakat ilerlemeyen uzun menzilli hava savunma sistemlerinin ortak üretimi konusu yine gündeme geldi. Erdoğan, tepe sonrası düzenlediği basın toplantısında “Bundan sonraki süreçte de başta savunma sanayii olmak üzere SAMP/T konusunda Fransa, İtalya, Türkiye üçlüsü olarak bu bahiste olumlu adımlar atacağız ve bu olumlu adımlarla birlikte de ortamızda şu andaki ticaret hacmini çok daha üstlere çıkartmak durumundayız” tabirlerini kullandı.
Türkiye, Rusya ile S-400 muahedesinin imzalandığı 2017 sonunda NATO sistemleriyle uyumlu uzun menzilli hava savunma sistemi üretmek için Fransa ve İtalya ile de muahedeye varmış, Fransız-İtalyan iştiraki Eurosam’ın ürettiği Yüzeyden Havaya Füze Platformu (SAMP/T) sisteminin geliştirilmiş versiyonunun ortak üretimi için üç ülkenin savunma bakanları niyet beyanı imzalamışlardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un bu niyet beyanı doğrultusunda 5 Ocak 2018’de Paris’te imzaladıkları mutabakatla Eurosam ve Türk savunma sanayii şirketlerinin, SAMP/T’nin geliştirilmiş versiyonunun ortak üretimi için 18 aylık fizibilite etüdü yapması ve daha sonra ortak üretim için çalışmalara başlaması öngörülmüştü.
Fransa ile imzalanan muahedenin akabinde üç ülke ortasında SAMP/T’nin ortak üretimi için “tanımlama çalışması” başlatıldı. Bu çalışmalar sürerken Fransa, “iyi niyet göstergesi” olarak ortak üretim öncesi 2019 yazında Türkiye’ye bir adet SAMP/T bataryası konuşlandırılmasını da teklif etmiş, bataryanın Türkiye’nin güney sonuna konuşlandırılacağı Ulusal Savunma Bakanlığı’nca açıklanmıştı. Buna rağmen Ekim 2019’daki Barış Pınarı Harekâtı’ndan sonra Fransa’nın hali değişti ve Türkiye’ye hazır batarya göndermekten vazgeçti. İtalya’nın NATO dayanışması çerçevesinde Türkiye’ye gönderdiği ve Kahramanmaraş’ta konuşandırılan bir SAMP/T bataryası da 2019 sonunda geri çekildi. Üç ülke ortasındaki ortak SAMP/T üretimine ait mutabakattaki birinci basamak olan teknik seviyedeki fizibilite etüdü ise yaşanan tansiyona karşı tamamlandı, ama bu çalışmadan sonra ortak üretim kademesine geçilmesi için gerekli adımlar atılmadı.
PARİS’İN HALİ BELİRLEYİCİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın atılacağını açıkladığı olumlu adımların birinci kademesini üç ülkenin kesintiye uğrayan SAMP/T’nin ortak üretimi için teknik seviyedeki görüşmeleri yine başlatması oluşturacak. Öte yandan Fransa ve İtalya halihazırda envanterlerinde bulunan SAMP/T sistemlerinin yeni kuşak sürümünün geliştirilmesi için mart ayında bir muahede imzaladı. Bu süreçte Yunanistan’la savunma işbirliği mutabakatı da imzalayan Fransa’nın hali, Türkiye’nin SAMP/T üretimine katılmasında belirleyici olacak.
AKDENİZ’DE TATBİKAT ATILIMI
Doğu Akdeniz’de tansiyon sürerken Kıbrıs’ın güneyinde sekiz ülkenin katıldığı bir tatbikat düzenlendi. Yunan Kathimerini gazetesinin haberine nazaran Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) ve Yunanistan’ın yanı sıra ABD, Fransa, İngiltere, İtalya, İsrail ve Mısır’a ilişkin gemi ve savaş uçaklarının katıldığı ve bu yıl sekizincisi düzenlenen “Nemesis” tatbikatında gemi ve petrol platformlarının güvenliğinin sağlanması öne çıktı. Tatbikatta, GKRY güçlerinin “teröristlerin eline geçen bir petrol platformunu kurtarma senaryosu” da tatbik edildi. Tatbikatın GKRY’nin Fransız Total ve İtalyan Eni şirketlerinden oluşan konsorsiyuma petrol ve doğalgaz arama ruhsatı verdiği bölgede yapıldığı belirtildi.
Öte yandan Türkiye’nin konut sahipliğinde, 10 ülkeden 35 gemi ve 5 bin işçinin katıldığı “Doğu Akdeniz-2021 Davet Tatbikatı”nın evvelki gün başladığı duyuruldu.
Cumhuriyet
