Erken ikaz sistemi üzerine doktora yapan, yer ve yapı mühendisliği firmasının temsilcilisi olan elektronik ve haberleşme yüksek mühendisi Süleyman Tunç ve grubu, İzmir’de fay noktalarına yakın yerlere erken ikaz sistemi kuracak. Mümkün zelzelede kuracakları erken ihtar sistemi sayesinde bölgenin doğalgazını kesip, süratli tren ve metro sınırları ile çeşitli kurumlara sistem üzerinden ileti gönderecek.
‘DEPREMİN YER VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ HESAPLAYIP İLGİLİ YERE İLETİYORUZ’
İzmir’de faya yakın noktalara erken ihtar sistemi kurmayı planladıklarını söyleyen Süleyman Tunç, “Erken ihtar sistemi bir sarsıntı olduktan sonra, sarsıntı dalgaları ve yıkıcı dalgalar kent merkezine varmadan önce biz sistemler tarafından bu dalgaları bilhassa birinci dalgaları dedekte ediyoruz. Bu dalgalardan zelzelenin büyüklüğünü ve yerini hesaplayarak ilgili yerlere iletiyoruz. Doğalgaz şirketleri, tren yollarını ya da hastaneleri ihtar sinyali göndererek erken ihtar yapmış oluyoruz. Bunun için uzun vakittir bu proje üzerinde çalışıyoruz. Bursa bölgesi için bir projemiz var fakat birebir vakitte yeni bir projeye daha adım atıyoruz. Yeni bir yolla İzmir’de erken ikaz projesini başlatacağız. Varsayım ediyorum 1 hafta içerisinde İzmir içerisinde bunun kurulumunu yapacağız.” dedi.
‘ETKİYİ AZALTABİLMEK HEDEFİYLE YAPILAN ÇALIŞMA’
İzmir’de Çeşme ve Selçuk’a erken ikaz sistemi kurmayı planladıklarını söz eden Tunç, “İzmir’de faya yakın yerlere kurmayı düşünüyoruz. Birinci etapta düşündüğümüz noktalardan biri Çeşme, bir tanesi de Selçuk tarafı olacak lakin şimdi hocalarımız bu mevzuda çalışmalarını bitirmedi. En etkin, en rahat ulaşabileceğimiz alanları seçmek için efor harcıyoruz. Bu iki noktada bu sistemi kurduğumuz vakit muhtemel bir zelzelenin dalgaları İzmir’e varmadan yaklaşık 8-10 saniye evvel biz uyarıyı almış olacağız. Bununla ilgili doğalgazı kesme, süratli tren, metro ya da öbür ilgili kurumlara direkt olarak bu bildirisi göndereceğiz. Onlar da bu sinyali aldıkları vakit otomasyonlarında kullanabilirler. Yapmak istedikleri ne varsa bu sinyali alarak asıl yıkıcı zelzele dalgaları kente varmadan kapatma sürecini başlatmış olurlar. Bu sistem sayesinde zelzele sonrasında oluşabilecek yıkıcı yahut yakıcı hasarların önüne geçilebilecek. Yani etkiyi daha azaltabilmek maksadıyla yapılmış bir çalışma bu.”
‘7-8 SANİYELİK BİR MÜDDET KAZANMAYI PLANLIYORUZ’
AFAD ile Bursa’da kurdukları sistemden olumlu sonuçlar aldıklarını belirten Tunç, “İstanbul’da kurduğumuz bir istasyon var, birebir vakitte Bursa bölgesine diğer bir erken ihtar sistemi kurduk AFAD ile bir arada, onunla ilgili aldığımız olumlu sonuçlar var. Hasebiyle 3-4 koldan erken ikazları test ediyoruz, ülkemiz için en uygun, en yanlışsız ve en süratli olanı seçmeye çalışıyoruz. Bu büsbütün bizim kurduğumuz sensörler ile zelzelenin merkezine olan uzaklığıyla alakalı bir durum. Maalesef Türkiye’de ve İstanbul’da genelde faylar kent merkezine çok yakın geçiyor. 50 kilometre üzere bir uzaklığı var. Bu da bizim 4-5 saniye üzere bir süremizin olduğunu gösteriyor. İzmir’deki bu son zelzele İzmir merkezine 70-80 kilometre uzaklıkta olduğu için 7-8 saniyelik bir mühlet kazanmayı planlıyoruz. Ülkemizde faylar kent merkezine çok yakın olduğu için Japonya üzere bin kilometre uzaklıktaki bir faydan zelzele gelmiyor, çok daha yakından geliyor. Bu nedenle sürelerimiz çok daha kısıtlı maalesef” diye konuştu.
Cumhuriyet
