Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Çiğdem Yavuz Yurtsever, rahim ağzı kanseriyle ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı.
RAHİM AĞZI KANSERİ NEDİR?
Serviks kanseri serviks olarak isimlendirilen, rahmin alt kısmının (Rahim ağzı) kanseridir. Rahim ve yumurtalık kanserinden sonra en sık üçüncü jinekolojik kanserdir. Serviks kanseri, yaklaşık %20 oranda 65 yaş üzeri bayanlarda teşhis edilmesine karşın daha çok 30’lu 40’lı ve 50’li yaşlardaki bayanlar da görülür.
İKİ TİP RAHİM AĞZI KANSERİ VAR
Serviks kanserinin iki ana tipi vardır; skuamoz hücreli karsinom ve adenokarsinom. Skuamoz hücreli karsinom çoklukla serviksin dış yüzeyinde bulunan skuamöz hücreli epitelyum hücrelerinden köken alır ve daha sık gözükür (% 85). Pap smear testi ile çarçabuk teşhis konulur. Adenokarsinom daha enderdir, tipik olarak serviksin üst düzeylerinde ki glandüler hücrelerden köken alır ki bu durum rutin tarama metotlarıyla teşhis edilebilmesini güçleştirmektedir.
SEBEPLERİ NELER?
Rahim ağzı kanserinin sebebi HPV (Human papilloma Virus tür) uzun süren, inatçı yüksek riskli HPV enfeksiyonu sonucu oluşmaktadır. HPV enfeksiyonu epeyce sıktır; cinsel olarak faal insanların birden fazla enfektedir birden fazla HPV enfeksiyonu bulgu vermez ve serviks kanserine ilerlemez. 13 HPV tipi yüksek risklidir ve serviks kanserine neden olabilir. HPV 16 ve 18 Türkiye’de servikal kanserlerle alakalı en sık görülen iki yüksek risk HPV tipidir.
RİSK KÜMESINDE KİMLER VAR?
HPV infeksiyonu riskinin artmasına neden olan çok eşlilik, yüksek riskli cinsel aktivitede bulunan partner, erken cinsellik, sigara, ailesindeki başka bayanlarda rahim ağzı kanseri olanlar, ayrıyeten zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olanlarda HPV enfeksiyonu gelişme mümkünlüğünü artırarak serviks kanseri gelişme riskini arttırır.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Serviks kanserinin erken evrelerinde tipik olarak belirti yoktur diyen Dr. Yavuz Yurtsever “En erken bulgu rutin jinekolojik muayene esnasında saptanan olağandışı Pap smear sonucu olacaktır. İleri evrede ise en sık belirti cinsel münasebet sonrası kanamadır” dedi.
TEŞHİS
Serviks kanseri epeyce yavaş gelişir, böylelikle belirtisiz devir yıllar sürebilir. Pap smearda olağandışı hücrelerin tespit edildiği evre yüzde yüz tedavi edilebilir evredir. Tarama, jinekolojik muayene ile yapılmaktadır. Servikse sürülen yumuşak bir fırça yardımıyla o bölgedeki hücreler toplanır. Bu hücrelerin bir mikroskopi camı üzerine yayıldığı ve incelendiği prosedüre Pap-smear testi, hücreler içerisinde şayet mevcutsa HPV virüsünün DNA’sının tespit edildiği yola HPV-DNA testi ismi verilmektedir. Smear testi sonucunda olağandışı hücre oluşumları görülürse Kolposkopik inceleme yapılır ve rahim ağzından biyopsi alınarak laboratuvara gönderilir. Biyopsi sonucunda rahim ağzı kanseri tespit edilirse kanserin bedenin başka bölgelerine yayılıp yayılmadığını görmek için ek testler yapılabilir.
KİMLERE TARAMA YAPILIR?
Serviks kanseri taramasına, cinsel olarak faal bayanlarda 21 yaşından itibaren başlanılmalıdır. En az 65 yaşına kadar, uygun aralıklarla tarama testlerine devam edilmelidir. Rahim alınması (histerektomi) operasyonu yapılan bayanlarda rahim ağzı ile ilgili bir anormallik yoksa tarama sonlandırılabilir. 21 ile 29 yaş ortasında 3 yılda bir pap-smear testi uygulanır. 30 yaşından sonra ise her 5 yılda bir HPV-DNA ve pap-smear testleri birlikte uygulanmalıdır. Buna alternatif olarak, 3 yılda bir tek başına pap-smear testi uygulanabilir.
TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?
Kanserin tedavisinde uygulanacak prosedürler kanserin ne kadar ilerlediğine bağlı olarak değişebilir. Küçük, erken evre kanseri olan hastalar histerektomi (rahim ve rahim ağzının çıkarılması) ile cerrahi olarak tedavi edilebilir. İlerlemiş rahim ağzı kanserinde ise kemoterapi ve radyoterapiye ek olarak birtakım durumlarda ameliyat uygulanabilmektedir.
KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
– HPV Aşıları: Rahim ağzı kanseri gelişiminde en değerli risk faktörü olan HPV enfeksiyonunu önlemek üzere geliştirilmiş olan HPV aşıları ile en çok kanser riski barındıran HPV tiplerine karşı korunma sağlanabilir (Tip 16 ve tip 18)
– Sigara ve tütün eserlerinin bırakılması,
– Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma: Cinsel bağda bariyer formüllerin (prezervatif) kullanımı ve tek eşliliğin tercih edilmesi ile genital enfeksiyonların geçiş riski azaltılabilir,
– Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi,
– Tertipli Olarak Smear Testi: Tertipli olarak Pap smear testi yaptırmak rahim ağzı kanserinin erken teşhisi ve tam olarak tedavi edilebilmesine imkan sağlar.
Cumhuriyet
