Gazi Üniversitesi Sarsıntı Mühendisliği Pratik ve Araştırma Merkezi’nde hizmetli Doç. Dr. Bülent Özmen, son devirde Türkiye’deki zelzele hareketliliğini kıymetlendirdi. Özmen, 2020 yılının sarsıntıların ağır yaşandığı bir yıl olduğunu, Elazığ Sivrice, Van Başkale, Manisa Akhisar, Karlıova, Çankırı ve en son Manisa’da meydana gelen sarsıntıları hatırlattı. Özmen, “Bir devlette zelzele tehlikesinden bahsederken başta diri faylara bakıyoruz. Sonra geçmiş periyotta yaşanan sarsıntı olgularına bakarak ileriye yanlışsız tefsirlerde bulunuyoruz. Türkiye’ye de baktığımız vakit sonlarının içerisinde zelzele üretme potansiyeli olan 550 tane diri fay var. Örümcek ağlar üzere Türkiye diri faylarla sarılmış durumda. Ve bu sayıya denizel ortam ve komşu memleketlerdeki diri fayları da eklersek 800 tane zelzele üretme potansiyeli olan diri fay var. Çalışmalar yapıldıkça bu sayının üzerine yeni sayılar da ekleniyor. Ondan ötürü bu kadar fazla diri fayın olduğu kesimde de vakit zaman bu türlü zelzelelerin olması bizler açısından olağan” dedi.
‘TÜRKİYE, DAHA BÜYÜK SARSINTILARA GEBE’
Özmen, 1900 yılından günümüze kadar geçen 120 yıllık zelzele aktivitesine bakıldığında Türkiye’de 24 tane hasar yapan, 7.0 şiddetinden fazla zelzele yaşandığını gördüklerine dikkat çekerek, “Buna yalın istatiksel usul kullanarak bakarsak her 5-6 yılda bir 7.0 şiddetinin üzerinde zelzele yaşandığını görüyoruz. 1999 yılından günümüze yanlışsız gelirsek İzmit Körfezi’nde, Düzce’de ve Van’da oldu. Yani bu demek ki Türkiye’nin bir mahallerinde tansiyon birikiyor, güç birikiyor. Bunlar saatli bomba üzere patlayacağı devri bekliyor. Yani Türkiye’de bir tansiyon birikmesi var. Bu açığa çıkmadığı için bir biçimde bu önümüzdeki günlerde olur, aylarda olur, yıllarda olur lakin Türkiye’nin maatteessüf daha büyük zelzelelere gebe olduğunu söyleyebiliriz. Her ne kadar biz konumunu, devrini tam olarak söyleyemesek de geçmişte oluşan sarsıntı olgularına ve diri faylara bakarak Türkiye’nin mümkün daha büyük sarsıntılara gebe olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘DEPREM AKTİVİTESİ ÇOK YÜKSEK’
Ege Bölgesi’nde yaşanan ve birçok vilayette hissedilen zelzeleye ait Özmen, şunları söyledi:
“Ege Ortamı bizim Anadolu plakacığı dediğimiz plakacık, Arabistan ve Afrika plakalarının kuzeye hakikat hareket etmesi nedeniyle garba gerçek kaçma zorunda kalıyor. Ve Afrika plakasının da Anadolu plakacığının altına dalması nedeniyle bir çekme nahiyesi orada oluşuyor. Ege Bölgesi’nde aslında Türkiye’de meydana gelen zelzelelerin büyük çoğunluğu yaşanıyor. O ortamın zelzele aktivitesi hem karada hem denizde hayli yüksek. Zelzele yaşanan nahiyeye baktığımızda da o kesimin aslında zelzele aktivitesinin de çok yüksek olduğunu biz biliyoruz” dedi.
‘MANİSA FAYINDA DAHA BÜYÜK ZELZELE OLMA İHTİMALİ VAR’
Dünkü depremin ‘Gölmarmara’ diye isimlendirilen fayın üzerinde meydana geldiğini hatırlatan Özmen, “2016 yılından beri o nahiyede baya bir tansiyonun olduğunu görüyoruz. Lakin 3-5 tane meydana gelen 5 büyüklüğündeki zelzeleyle o nahiyede biriken tansiyonun boşalmayacağını düşünüyoruz. Zira 6 büyüklüğündeki bir sarsıntının gücünün boşalabilmesi için 5 büyüklüğündeki zelzeleden 30 tane meydana gelmesi lazım. 7 büyüklüğündeki bir zelzelenin gücünün boşalabilmesi için 5 büyüklüğündeki bir sarsıntıdan 900 tane meydana gelmesi lazım. Yani bunun üzere 3-5 tane sarsıntının meydana gelmesiyle orada biriken tansiyon boşalmaz. Fakat Manisa civarında umumide biz 6-6.5 büyüklüğünde zelzelelerin oluştuğunu görüyoruz. Yalnızca Manisa fayı diye isimlendirilen yarar daha büyük bir zelzele olma ihtimali var diye söyleyebiliriz” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet
